Boeiende vooruitzichten

2017 beginnen betekent even terugblikken op 2016. Zoals steeds was het rijk gevuld en hopen wij opnieuw net dat tikkeltje meer gerealiseerd te hebben ten gunste van mensen met dementie, hun mantelzorgers en professionals. Op beleidsmatig vlak werden immers serieuze stappen gezet. Hierbij verwijzen we naar het Vlaams Dementieplan dat eind december in zijn definitieve vorm aan de Vlaamse Regering werd meegedeeld en waar de aandachtspunten voor de komende jaren in staan opgelijst. Samen met diverse stakeholders zetten we er mee onze schouders onder. Ook waren we van nabij betrokken bij het Vlaams Mantelzorgplan. Uiteraard waren er opnieuw 100 extra referentiepersonen dementie die in juni afzwaaiden en startten de regionale expertisecentra met hun intervisies voor de dementiekundige hulpverleners in de thuiszorg en de ziekenfondsen. De succesvolle app ‘Voor ik het vergeeet’ werd gelanceerd als hulpmiddel bij vroegtijdige zorgplanning. Tenslotte eindigde 2016 met de acties rond ‘Music for Life’. Met de opbrengst zullen scholenkoffers worden aangemaakt door enkele regionale expertisecentra dementie die we ter beschikking stellen aan schoolkinderen in basis- en middelbaar onderwijs. We willen iedereen bedanken voor de acties. Ze maakten voor ons echt het verschil!

In 2017 zullen we diverse dossiers en pakketten lanceren voor diverse doelgroepen: er is de afronding van het project ‘Farmaceutische Zorg voor Mensen met Dementie’ (i.s.m. Provincie Antwerpen) met een symposium op 6 februari, een map voor zorgvrijwilligers over omgaan met dementie, een studiedag op 21 februari over vermissing en de rol van de politie met een nieuwe publicatie. We zullen verder werken aan de uitvoering van het dementieplan met o.a. aandacht voor preventie, tijdige diagnostiek en de verderzetting van de sensibiliseringscampagne ‘Vergeet dementie, onthou mens’. Eind 2016 werd daartoe ook al een gloednieuwe beeldendatabank opgeleverd. Ook het sociaal-culturele initiatief ‘De Alzheimer Code’ is weer van de partij, in wellicht meer dan 50 Vlaamse gemeenten. Eind april verschijnt de documentaire inclusief boek over jongdementie, ‘De beklimming van de berg Alzheimer’, en tegen de zomer start zorgverzekeraar VGZ in Nederland met het psycho-educatiepakket ‘Dementie en nu’. Tenslotte ontvangen we midden april de Europese collega’s van de North Sea Dementia Group waarmee we goede praktijken uitwisselen. Een boeiend jaar staat klaar … mogen we opnieuw jouw gids zijn?

Studiedag ‘Zekerheid voor mensen met dementie’

Wanneer door dementie de oriëntatie vermindert, kan het gebeuren dat iemand zijn weg niet meer terugvindt. Daarom wordt het maatschappelijk veiligheidsnetwerk en de rol van de politie alsmaar belangrijker. Want mensen met dementie zijn kwetsbaar. Met andere woorden, de politie moet dus ook stilstaan bij de gevolgen van dementie. Politiemensen moeten gevormd worden vanuit een persoonsgerichte blik op dementie: de behoefte aan veiligheid en geborgenheid op een realistische wijze kaderen binnen het perspectief van een zorgzaam beleid.

Wanneer het misgaat, moeten personen met dementie en hun mantelzorgers kunnen rekenen op een snelle interventie, een begripvolle houding van hulpverleners en een behouden thuiskomst. De studiedag ‘Zekerheid voor mensen met dementie’ geeft iedereen binnen het politiekorps een leidraad om te werken aan een efficiënt dementiebeleid. De studiedag schetst de evolutie van vermissingen in Vlaanderen. Daarnaast krijg je op een overzichtelijke manier mee welke de uitdagingen zijn voor politie en zorgverstrekkers. Hierbij krijg je goede praktijken en tips om deze maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. Deze studiedag past binnen de uitvoering van het Vlaams Dementieplan en richt zich naar politiediensten, woonzorgcentra, thuiszorgdiensten en andere geïnteresseerden.

De studiedag vindt plaats in Blankenberge op wandelafstand van het station. Meer info en inschrijven: klik hier.

De Alzheimer Code 2017 – doet jouw organisatie ook mee?

Graag vragen we je aandacht voor het sociaal-culturele project ‘De Alzheimer Code’, een initiatief van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, Alzheimer Liga Vlaanderen en Hellebosch vzw. ‘De Alzheimer Code’ is een project met een duidelijke boodschap: “Mensen met dementie tellen mee!”.  De eerste editie, in het najaar van 2015, werd een succes. Een mooie samenwerking kwam tot stand met Canvas, kunstencentrum deSingel en het M HKA (Antwerpen), Artforum en Museum M (Leuven), Muntpunt (Brussel) en het Museum Dr. Guislain (Gent). Meer informatie over deze eerste geslaagde editie kan je vinden op www.alzheimercode.be.

De tweede editie loopt van half september tot half november 2017. Zij zal nog een veel breder bereik kennen dan in 2015. In 2017 zal ‘De Alzheimer Code’ in tientallen steden en gemeenten aanwezig zijn. Een heel aantal musea, cultuur- en gemeenschapscentra en bibliotheken heeft nu al te kennen gegeven om actief mee te werken. Ook organisaties uit de zorgsector kunnen als initiatief nemende partner optreden. Heb je zelf interesse om De Alzheimer Code te ondersteunen? Surf naar onze website voor alle info.

In het kader van De Alzheimer Code willen we vanuit de expertisecentra dementie ook graag de bestaande sociaal-artistieke projecten in kaart brengen die rond het thema ‘kunst en dementie’ actief zijn. Ken jij in jouw regio inspirerende initiatieven of ben je zelf actief bezig met een artistiek project voor mensen met dementie, laat het ons weten via communicatie@dementie.be. We zetten jouw initiatief graag mee in de kijker!

Recensie ‘Hou me maar vast’

De Nederlandse José Franssen werkt al geruime tijd in de zorg voor ouderen, onder meer via een voorleesproject, het thema levensverhalen en artikelen in Denkbeeld, maar schrikt toch als ze op een dag bij haar moeder signalen herkent van dementie. Die moet dan nog 68 worden maar er zijn toch al de herkenbare voortekenen van de ziekte van Alzheimer. Dat is de start voor een soort dagboek van de dochter over haar moeder, over zichzelf, de ruimere familie en professionals uit de zorg. Hoe ze allemaal vanuit een verschillend perspectief maar wel samen met dementie omgaan.

Het boek valt uiteen in vier delen die elk een fase in het zorgproces behandelen: eerst is er het groeiende besef van de aanwezigheid van dementie en de zorg door naasten. Dat wordt gevolgd door een fase waarin moeder nog wel thuis woont maar de mantelzorg ontoereikend is en een helpende hand krijgt van verschillende zorgprofessionals. Daarop volgt de fase van het verpleeghuis en uiteindelijk die van het reeds lang aangekondigde levenseinde. In elke fase vertelt de auteur in korte stukjes tekst wat er gebeurt en welke gevoelens en overwegingen dat bij haar oproept.

Je kan de volledige boekbespreking lezen op onze website.

Pioniersproject kleinschalig genormaliseerd wonen afgerond

In Huis Perrekes in Geel is het project ‘Wat Alz…iedereen normaal deskundig werkt bij personen met dementie’ afgerond. Dat draait rond kleinschalig genormaliseerd wonen voor personen met dementie, een concept waarbij cliënten zoveel mogelijk in een huiselijke sfeer samenleven. Drie pioniers in de provincie Antwerpen (Huis Perrekes in Geel, De Bijster in Essen en Ten Kerselaere in Heist-op-den-Berg) bieden de woonvorm nu al aan. Er is veel vraag naar deze aanpak, maar er zijn nog niet veel aanbieders. Onder impuls en begeleiding van de provincie Antwerpen ontwikkelden de pioniers daarom een speciaal programma voor hun collega’s en de aanbieders van zorgonderwijs en -opleidingen om hen, onder andere met een stage, te laten kennismaken met deze unieke woonvorm.

De deelnemende cursisten reageerden allemaal enthousiast en een groep heeft zich geëngageerd om zich ook na het ‘Wat Alz’-project verder te verdiepen in het kleinschalig genormaliseerd wonen voor personen met dementie. De mogelijkheid om een stage te lopen blijft bestaan en er zijn plannen om rond dit thema een permanent aanbod voor scholen te ontwikkelen, bijvoorbeeld een speciaal pakket voor de permanente vorming en de opleiding verpleegkunde/HBO5.

Jurn Verschraegen (directeur Expertisecentrum Dementie Vlaanderen): “Dit is erg hoopgevend en het stimuleert medewerkers om verder na te denken wat er toe doet bij goede dementiezorg. Kersvers medewerker kwaliteitszorg Herlinde Dely vervoegde recent ons team om er te werken aan een referentiekader wonen, leven en zorg voor mensen met dementie, een opdracht vanuit de Vlaamse overheid. De uitwerking hiervan zal in nauw overleg gebeuren met diverse stakeholders waaronder ook de netwerkgroep kleinschalig genormaliseerd wonen.”

Studiedag ‘Op weg naar een referentiekader voor kwaliteit van leven, wonen en zorg voor personen met dementie’

Een referentiekader creëert verwachtingen en stimuleert de eigen ontwikkeling bij het realiseren van kwaliteitsvol handelen in bepaalde domeinen van het leven. Het gaat om verwachtingen waar we het samen als maatschappij over eens kunnen zijn. Het ondersteunt de dialoog tussen de belanghebbenden en is een cruciaal element om tot ontwikkeling te komen. Het referentiekader wil in de eerste plaats de goede praktijken en inzichten die aanwezig zijn versterken. De verschillende kwaliteitsverwachtingen staan in nauwe relatie met elkaar en grijpen op elkaar in. Het is belangrijk om het samenspel, de wisselwerking en het totaalbeeld van het referentiekader voor ogen te houden. De kwaliteitsverwachtingen zijn niet hiërarchisch geformuleerd.

Het adviesbureau van Rudy De Belie en Robert Geeraert wil met deze studienamiddag een forum organiseren over dit thema. Het initiatief ondersteunt het project waarbij het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en het onderzoekscentrum Lucas KULeuven in opdracht van de Vlaamse overheid een integraal referentiekader voor kwaliteit van zorg, wonen en leven voor personen met dementie zullen ontwikkelen. Het volledige programma van de studiedag vind je hier.

Vormingen in de kijker

Mis onderstaande opleidingen niet en schrijf nu nog in:

> 8 en 22 maart 2017: Dementie bij personen met een verstandelijke beperking
> 16 maart 2017: Als eten een zorg wordt
> 17 maart 2017: Vorm geven aan een dementievriendelijke woonomgeving (voor woonzorgcentra)

> 5 mei 2017: Opleiding tot coach ‘Dementie en nu’ incl. psycho-educatiepakket

Lancering ‘Dementiewijzer’ Vlaams-Brabant

Op 18 januari werd in WZC Mater-Dei in Heikruis de ‘Dementiewijzer’ voorgesteld: een handig hulpmiddel voor mantelzorgers en professionelen in de dementiezorg dat mee gerealiseerd werd door onze collega’s van regionaal expertisecentrum dementie Memo uit Vlaams-Brabant. De ‘Dementiewijzer’ is gebaseerd op vragen en antwoorden waar mensen mee zitten en bevat heel wat communicatietips. Het zorglandschap werd maximaal betrokken bij de opmaak van de ‘Dementiewijzer’. Inspiratie vonden ze bij de collega’s van regionaal expertisecentrum dementie Foton uit Brugge, die hun ‘Dementiewijzer’ reeds lanceerden in 2011 in het kader van Dementievriendelijk Brugge.

Mantelzorgers houden zich sterk en trachten zo lang mogelijk zelf antwoorden te zoeken op hun vragen. Ze verleggen meermaals hun grenzen vooraleer ze hulp zoeken bij professionelen. Om hen een kompas aan te bieden op weg door het aanbod aan hulpverlening besloten Memo, SEL Zorgnetwerk Zenneland, SEL Goal en de provincie Vlaams-Brabant om de bestaande ‘Dementiewijzer’ te vertalen naar de sociale kaart van de provincie. Tijdens het persmoment kreeg iedereen alvast een exemplaar mee naar huis. En zoals het op een echt doopfeest hoort, werd elke aanwezige getrakteerd op doopsuiker.

Interesse? Je kan de ‘Dementiewijzer’ voor 1 euro bestellen via de website van regionaal expertisecentrum dementie Memo.