Fijne kerstdagen en onze beste wensen voor 2023

We wensen je zacht winterlicht in de bomen
Vonkjes geluk onverwacht
De onbevangenheid om te dromen
Woorden van vrede die met je meegaan
Goedheid die meer kan dan je dacht

Dementie was afgelopen jaar sterk in de actualiteit. Daar hebben de Expertisecentra Dementie opnieuw fel aan bijgedragen.

Opnieuw zetten 125 referentiepersonen dementie een extra stap in het werkveld, werkten we samen met de Vlaamse overheid aan de uitvoering van het Vlaamse dementieplan en begeleidden we 20 zorgorganisaties in de richting van betere dementiezorg. Via opleidingen en training kwamen we binnen op diverse locaties: van thuiszorgdiensten tot woonzorgcentra, ziekenhuizen en voorzieningen voor mensen met een beperking. We stimuleerden het werken aan een gezonde levensstijl. Graag danken we onze partners voor deze fijne samenwerking.

Voor 2023 zetten wij ons opnieuw in voor een SAMENleving die met dementie kan omgaan zodat elke MENS met dementie zich gewaardeerd en ondersteund voelt. We ontmoeten je graag op ons pad.

Fijne kerstdagen en een goede start van 2023!

Een goed doel scoren?

Bij de Expertisecentra Dementie zetten we ons in voor een van de grootste uitdagingen van deze tijd: dementie. Samen met onze partners houden we de vinger aan de pols aan wat er leeft en wordt gepubliceerd over dementie. Van wetenschappelijke informatie tot eenvoudige teksten en notities over eigen ervaringen met dementie.

Zo zorgen we er onder andere voor dat kennis over dementie verder ontsloten wordt. Met enige trots kunnen we stellen dat we in ons documentatiecentrum de meest uitgebreide en actuele literatuur over dementie ter beschikking hebben. Die willen we verder aanvullen.

Dankzij jouw gift aan het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen help je ons hierbij. Vanaf 40 euro is die aftrekbaar van je belastingen. Ons rekeningnummer: BE39 7350 3203 2519. Alvast veel dank voor jouw steun!

Medicijn tegen dementie?

Terwijl we werken aan goede dementiezorg, hopen we van harte dat er werkzame medicijnen gevonden worden. Af en toe verschijnen er hoopgevende berichten in de media, zoals een paar jaar geleden over aducanumab en begin december over lecanemab.

We konden enthousiaste reacties lezen in de krantenkoppen, zoals “Voor het eerst kan een geneesmiddel de ziekte van Alzheimer vertragen” (VRT nieuws) of “Dit toont aan dat de ziekte van Alzheimer behandelbaar is” (De Morgen). Wie voorbij de koppen leest, stoot ook op andere uitspraken, zoals “Dit is absoluut een doorbraak, maar we mogen de patiënten ook geen onrealistische verwachtingen laten hebben. Het is geen wondermiddel” (De Morgen) en “Alzheimer is veel complexer dan we dachten” (De Tijd).

Een editoriaal in The Lancet, één van de belangrijkste medische tijdschriften, is daarom erg afwachtend: “Whether lecanemab is the game changer that some have suggested remains to be seen”. Wij zijn ook hoopvol afwachtend en beseffen dat nog meer onderzoek nodig is, zowel naar medicijnen als naar veel vroegere detectie van beginnende dementie. Eens er sprake is van gedragsveranderingen, is er immers al veel schade in de hersenen. Die moeten we voor zijn.

Zolang dat nog niet kan met medicijnen, besluit The Lancet, is de boodschap “Target the modifiable risk factors for dementia – such as hypertension, smoking, diabetes, and obesity – to maintain brain health across the lifespan.” Dat sluit naadloos aan bij onze campagne rond hersengezondheid: www.2voordeprijsvan1.be.

MONUMENT-eindconferentie op 10 februari in Mechelen. Mis het niet!

Het MONUMENT-consortium (MOre NUrturing and More Empowerment Nested in Technology) heeft de afgelopen drie jaar gewerkt aan een dementievriendelijkere omgeving, waarbij mantelzorgers in hun taak worden ondersteund. Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen is trotse projectpartner en nodigt iedereen graag uit op de eindconferentie in Technopolis (Mechelen) op 10 februari 2023.

Tijdens dit evenement presenteren alle partners wat zij hebben bereikt, welke lessen ze hebben geleerd en hun beproefde methoden. Er zullen standen van de projectpartners zijn waar je de 360° VR tour door de Odensehuizen kan testen en het prototype dat werd ontwikkeld kan uitproberen. Meer informatie raadplegen en inschrijven voor dit gratis evenement kan via deze link. Tot dan?

Contactpersoon bij het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen voor dit project is Leentje De Wachter: leentje.dewachter@dementie.be.

Breng jouw overtuigingen over de ziekte van Alzheimer in kaart

Joke Temmerman is een doctoraatstudent aan de Vrije Universiteit Brussel en werkt mee aan een Europees project over genetische counseling in de ziekte van Alzheimer. Als onderdeel van dit project wil men graag de overtuigingen van mensen die in contact staan met de ziekte van Alzheimer in kaart brengen (zijnde als familielid of als verzorger). Deze overtuigingen wil men uiteindelijk meenemen om een cursus genetische counseling in de ziekte van Alzheimer op te stellen voor studenten in de medische sector.

Ben je mantelzorger of familielid van een persoon met een hersenziekte die tot dementie leidt? Dan kan je meedoen aan dit onderzoek door een korte anonieme enquête in te vullen. De link naar de enquête vind je hier.

Meer informatie over het Europese project kan je nalezen via deze link. Je deelname wordt enorm geapprecieerd!

Dementie op nummer 1 bij nieuwe sterftecijfers

Bijna een op de tien overlijdens in ons land wordt toegeschreven aan dementie. In 2004 was dat nog zo’n 5 procent. Terwijl begin jaren 2000 nog minder dan 50 mensen per 100.000 inwoners aan een vorm van dementie stierven, is dat cijfer in 2019 opgelopen tot 84,5. In Vlaanderen is de impact van dementie op de sterftecijfers groter dan in Wallonië of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De belangrijkste verklaring voor de forse stijging ligt bij de vergrijzing van de bevolking. Voor vrouwen is dementie met voorsprong de belangrijkste doodsoorzaak en is de stijging veel meer uitgesproken dan bij mannen. Medicatie die de gevolgen van dementie countert, is er niet. Terwijl dementie almaar vaker de doodsoorzaak is, daalt de impact van hart- en vaatziekten op de sterftecijfers jaar na jaar. Ook het aantal sterfgevallen na een hersenbloeding of beroerte zakt flink. Het aantal sterfgevallen ten gevolge van kanker blijft stabiel.

De Expertisecentra Dementie vinden dat ondersteuning van wie met dementie te maken krijgt nog beter kan. Eerder al bepleitten ze de noodzaak en het belang van preventie, vandaag ligt bijkomende nadruk op een goede diagnostiek en begeleiding na de diagnose. Dementie treft immers niet enkel de persoon zelf maar ook een zeer ruime omgeving.

Tien Cera-webinars over dementie

Donderdagavond 15 december logden honderden kijkers in voor het Cera-webinar over de rol van de huisarts in het dementieproces. Het was een feesteditie! Het was namelijk de tiende keer dat het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en Cera samen een gratis webinar voor mantelzorgers organiseerden. De formule is telkens dezelfde: een expert brengt gedurende 20 minuten een algemeen kader, waarna gastvrouw Stéphanie (Cera) in gesprek gaat met een mantelzorger en/of persoon met dementie en een zorgverlener uit de praktijk. En de formule werkt: we bereiken maand na maand meer kijkers. Wist je ook dat je alle voorgaande webinars hier gratis kan herbekijken?

Welke thema’s kwamen al aan bod? Nachtelijke onrust, langer thuis wonen met dementie, zinvolle dagbesteding, technologie, omgaan met onbegrepen gedrag, maaltijdtips, tijdige diagnose en passende opvolging, zorgen voor iemand met dementie, … Ook in 2023 komen er nieuwe webinars aan. Hou de volgende nieuwsbrieven en onze sociale media in de gaten. Meer informatie volgt binnenkort.

Samen Lezen, nieuwe dichtbundel

In de televisiereeks ‘Thuis’ heeft Veerle dementie. Net als voor vele anderen is de diagnose en hoe ermee om te gaan voor Veerle een worsteling. Ook de deelname aan haar leesclub wordt een uitdaging. Maar er is een alternatieve methodiek die aan populariteit wint in Vlaanderen: Samen Lezen.

We schreven er een artikel over, mede op basis van de ervaringen van de huidige leesbegeleiders. Twaalf daarvan kregen in april een opleiding, mogelijk gemaakt door Cera en georganiseerd door Het Lezerscollectief. Weet dat er een oproep is voor twaalf nieuwe leesbegeleiders, kandidaturen zijn mogelijk tot eind januari 2023.

Met enkele leesbegeleiders uit de dementiezorg stelde Het Lezerscollectief een dichtbundel samen die vorige maand gepubliceerd werd. We kregen 100 exemplaren van ‘Zolang we maar samen kunnen reizen’ om uit de delen.

Interesse? Mail één van onze regionale collega’s en maak afspraken over hoe een exemplaar in handen te krijgen. Op = op!

De Muziekpas zet in op gelukservaringen bij mensen met dementie

Mensen met dementie krijgen niet altijd de kans om emoties te uiten. De zoektocht naar verbinding is er vaak één van vallen en opstaan. Het aanreiken van de juiste muziek kan hierbij helpen en geeft ruimte om emoties toe te laten. Muziek ontroert en kan mensen raken, ook al kan je woorden niet meer verstaan of uitspreken: het gevoel dat muziek wil overbrengen is er wel. Vanuit deze kennis werkten Klaartje Pauwels en Inge Reekmans van Zorg Stekene en Project Odette van hogeschool Odisee de Muziekpas samen uit.

Met de Muziekpas willen ze achterhalen welke muziek het geluk van iemand bepaalt. Het is een hulpmiddel om:
– de juiste muziek aan de juiste persoon te kunnen koppelen
– een alternatief te betekenen voor de aanpak gericht op medicijnen voor mensen met dementie, in een palliatieve situatie, …
– een gesprek aan te knopen en met muzikale vragen een levensverhaal te achterhalen.

Mensen vullen alleen of samen met een zorgmedewerker of mantelzorger hun Muziekpas in vóór het moment dat ze zelf getroffen worden door dementie. Zo kunnen andere mensen hen op de juiste manier benaderen met muziek die voor hen belangrijk is, wanneer ze het zelf niet meer kunnen zeggen.

Meer info kan je opvragen bij Klaartje Pauwels (Zorg Stekene): 03 432 29 22, 0495 34 49 44, klaartje.pauwels@zorgstekene.be of Katrin Gillis (Project Odette): 03 776 43 48, 0477 96 77 42, Katrin.gillis@odisee.be.

Vormingen in de kijker

> Train de trainer opleiding ‘dementiekundige zorgverlener in de diensten gezinszorg’, 31/1/2023, van 9.30 uur tot 16 uur in Antwerpen

> Train de trainer vormingspakket zorgvrijwilligers en aanvullende thuiszorg, 9/2/2023 van 13 uur tot 16 uur in Antwerpen

> Zinvolle activiteiten met jonge personen met dementie, 13/2/2023 van 13.30 uur tot 16.30 uur in Aalst

Voor het volledige aanbod, surf naar onze vormingswebsite.