De meest voorkomende vormen van dementie
In totaal kunnen zo’n 60 tal ziektes aan de oorzaak liggen van een dementieel syndroom. Hieronder vind je de meest voorkomende vormen.
De ziekte van Alzheimer
Dit is de meest voorkomende vorm van dementie. Tussen de 50 en 60% van alle personen die lijden aan dementie heeft de ziekte van Alzheimer. Kenmerkend voor de ziekte van Alzheimer is dat de symptomen zich heel geleidelijk aan ontwikkelen. In vroege stadia lijkt dit soms nog op verstrooidheid. Aanvankelijk treden de geheugenstoornissen op de voorgrond. In de daarop volgende stadia neemt het functioneren van het geheugen verder af. Ook taalproblemen en verwardheid nemen toe.
Deze vorm van dementie wordt veroorzaakt door een ophoping van amyloïde plaque en tau-tangles dewelke geleidelijk de zenuwcellen in verscheidene delen van de hersenen beschadigen.
Wil u meer te weten komen over de ziekte van Alzheimer? Op de website van Stichting Alzheimer Onderzoek vind je extra informatie.
Vasculaire dementie
Vasculaire dementie kan veroorzaakt worden door verschillende aandoeningen van de bloedvaten in de hersenen. Dit komt voor bij 10 tot 15% van de personen met dementie. Ook een combinatie van een vasculaire dementie en de ziekte van Alzheimer kan voorkomen (20 tot 25%). De vasculaire dementie is dus het gevolg van verstopping (aderverkalking), bloedingen in de hersenen (een beroerte) of een gebrekkige zuurstoftoevoer . De bloedvaten naar de hersencellen worden afgesloten en sterven af, met hersenschade tot gevolg. Indien de achteruitgang als gevolg van hersenschade blijft aanhouden spreken we van een vasculaire dementie. Het klachtenpatroon is afhankelijk van de plaats en de ernst van de doorbloedingsstoornissen. Klachten kunnen voorkomen in de volgende gebieden: geheugen, taal, waarneming, handelen en moeilijkheden met plannen.
In het merendeel van de situaties zal het een abrupte of plots begin zijn van de klachten. Bij een hersenberoerte zien we bijvoorbeeld heel plots dat een persoon deze aanval doormaakt en zal de persoon van de ene op de andere moment snel achteruitgaan. Bij vasculaire dementie zien we in heel wat situaties dat zij sprongsgewijs en dus sneller achteruitgaan omwille van de impact die de bloedingen hebben. Er zijn ook zeker vormen van vasculaire dementie waarbij het meer geleidelijke gaat zoals bij subcorticale vasculaire dementie.
Wil je meer te weten komen over een vasculaire dementie? Hier kan je terecht.
Frontotemporale dementie
Bij frontotemporale dementie gaat het om een groep van ziektebeelden waarbij de hersenschade voornamelijk optreedt in de frontale en temporale hersenkwabben (8 a 10% van personen met dementie). Bijgevolg treden vooral stoornissen op van functies die zich in deze delen van de hersenen bevinden. Geheugenproblemen staan daarbij niet op de voorgrond. Wel zijn er 2 grote groepen te onderscheiden. Bij de ene groep treden taalstoornissen als eerste kenmerkend symptoom op. Bij de andere groep staan gedrags-en persoonlijkheidsveranderingen op de voorgrond.
De meest voorkomende symptomen bij deze vorm van dementie zijn:
- Ontremd/impulsief gedrag
- Desinteresse en apathie
- Minder sociaal wenselijke gedragingen
- Verlies van empathie
- Repetitief/herhalende manier van gedragen, soms zelfs compulsief
- Aantasting van executieve functies wat betekent dat ze een stoornis krijgen in het plannen en organiseren
- Weinig tot geen ziekte inzicht
Wil je meer te weten komen over deze vorm van dementie? Hier kan je meer informatie vinden.
Dementie met Lewy Bodies
Dementie met Lewy Bodies is het gevolg van een opeenstapeling van een aantal abnormale eiwitvormen, Lewy Body lichaampjes, in de hersencellen. Deze ziekte komt voor bij 15 tot 20% van personen met dementie. De lichaampjes verspreiden zich over de verschillende delen van de hersenen, waardoor er een grote verscheidenheid van symptomen is waar te nemen. Kenmerkend voor dit type van dementie is dat de persoon van bij aanvang vaak lijdt aan REM-slaapstoornis, vaker te kampen krijgt met incontinentie problemen en waanvoorstellingen, hallucinaties en paranoia. Ook aandachtsstoornissen, een traagheid in het bewegen en een tremor (beven) kunnen voorkomen. Er wordt sterk afgeraden om bij deze vorm van dementie neuroleptica te gebruiken omdat deze de fysieke klachten net versterken. Deze ziekte is nog weinig gekend, waardoor een diagnose vandaag de dag nog steeds een uitdaging is.
Deze ziekte wordt ook wel vaker geassocieerd met de ziekte van Parkinson. In feite zijn het 2 uitingsvormen op 1 continuüm. Bij de ziekte van parkinson zal de schade zich in de hersenen voornamelijk bevinden in de hersenschors en zal het beweging en spieren aantasten. Toch zien we ook dat 30% van patiënten met parkinson, lewy body dementie krijgen.
Wil u meer te weten komen over deze vorm van dementie? Hier kan je terecht.
Meer uitgebreide informatie over lewy body dementie vindt u ook in het boek “De vergeten dementie” van Kurt Segers
Andere ziektes die dementie kunnen veroorzaken
– Ziekte van Parkinson
– Ziekte van Huntington
– Multiple Sclerose
– Aids
– De ziekte van Creutzfeldt-Jacob
– Alcohol gerelateerde dementie
– ….
Meer informatie:
Dementie, de essentie – Jan Steyaert
De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5de editie
Dementie op jonge leeftijd – Annemie Janssens & Marjolein De Vugt
encyclopedie reeks “Dementie: van begrijpen naar begeleiden”
Zie bij elke vorm ook de verwijzingslink onderaan bij de uitleg