‘De Alzheimer Code’ is een sociaal en cultureel initiatief dat pleit voor een respectvol en genuanceerd beeld over mensen met dementie en dat een riem onder het hart steekt van wie mensen met dementie bijstaat, begeleidt en verzorgt.
In september – november 2017 liep in Vlaanderen en Brussel de tweede editie van dit sensibiliserend project. Ruim 90 organisaties en instellingen uit de wereld van kunst en cultuur, onderwijs en zorg en welzijn schonken in het najaar een bijzondere aandacht aan dementie en presenteerden een tentoonstelling, een theater-, film- of muziekvoorstelling, een lezing of een panelgesprek, een wandeling, … Dat was een fantastisch resultaat. In onze regio (Midden en Zuid West-Vlaanderen) deden volgende steden en gemeenten mee met dit project: Ardooie, Avelgem, Ieper, Kortrijk, Langemark-Poelkapelle, Menen, Poperinge en Roeselare. Alle informatie rond de projecten binnen deze steden en gemeenten kan je terug vinden op www.alzheimercode.be.
Het expertisecentrum dementie Sophia was partner in de projecten van Kortrijk en Roeselare:
Voorstelling ‘Gisteren zal het regenen’
De voorstelling ‘Gisteren zal het regenen’ ging door in CC De Spil te Roeselare en gaf meteen het startsein van het landelijk project De Alzheimer Code en de WEEK van dementie.
Acteur Josse De Pauw las uit ‘Gestameld liedboek’, een meesterlijke tekst van Erwin Mortier. Beeldend kunstenaar Koenraad Tinel liet zich door Mortiers woorden inspireren en maakte live on stage penseeltekeningen die op een groot scherm werden geprojecteerd.
De jonge theatermaakster Hannah De Meyer las voor uit werk van Bernard Dewulf, Joke Van Leeuwen, Charles Ducal e.a. Filmbeelden toonden mensen met dementie die creatief aan de slag gaan. En waar woord en beeld tekortschieten, sprak de muziek van bandoneonvirtuoos Rony Verbiest en zijn kompanen.
Guido De Bruyn (gewezen documentairemaker bij Canvas) nam de regie voor zijn rekening.
De wereld door de ogen van een persoon met (jong)dementie – Expositie en theatervoorstelling
Het expertisecentrum dementie Sophia, bibliotheek Kortrijk, Familiegroep (jong)dementie Kortrijk, WZC De Ruysschaert, WZC Sint-Carolus, Zorggroep H. Hart en dienstencentrum Groote Broel presenteerden de tentoonstelling ‘De wereld door de ogen van een persoon met (jong)dementie’. Kunstwerken gemaakt door bijzondere kunstenaars. Bijzonder omdat ze ondanks hun dementie inspirerende kunstwerken maken. Kunstwerken die mensen tot nadenken aanzetten, activeren en verbinden. Bij ieder kunstwerk hoorde een verhaal. Dit verhaal werd mee in beeld gebracht en liet de bezoeker toe de expo van nabij te ervaren.
Deze tentoonstelling was vrij te bezichtigen in de bibliotheek van Kortrijk.
Daarnaast bracht comedian Koen Dewulf de theatervoorstelling KWIJT. Deze voorstelling over dementie hield het midden tussen comedy, cabaret en theater. Een humoristische insteek werd afgewisseld met gedichten en liedjes op de gitaar, die speciaal voor deze voorstelling werden gecomponeerd. KWIJT was herkenbaar en bracht dementie op een manier die ons aan de betere kleinkunst doet denken, onder de aandacht.
De theatervoorstelling ging door in een uitverkocht Arenatheater van de Schouwburg.
Na deze voorstelling kregen we de kans om Koen Dewulf te interviewen:
ECD Sophia: ‘De voorstelling is een mix van comedy, cabaret en theater waarbij je het thema dementie aanpakt. Hoe breng je humor op een respectvolle manier?’
Koen Dewulf: ‘Goh, voor mij is humor op een of andere manier best wel een synoniem voor ‘respect’ en weloverwogen omgaan met ‘de dingen’. Het is niet omdat het thema beladen is, dat er geen grappige wendingen kunnen inzitten. De absurditeit van het leven overstijgt vaak de fantasie vind ik.
Het uitgangspunt voor de humor in de voorstelling is trouwens vaak niet ‘dementie’, er zit veel meer in. Ik vertel zowel over mijn vrouw, als over Robbe, mijn gitaarcompagnon de route. De dementie zit in de liedjes, die geven weer waar het over gaat. Een liedje is voor mij altijd een kans om gezegd te krijgen wat ik zo niet gezegd krijg. Situaties die zich niet laten vergrappen, laten zich vaak wel heel mooi en oprecht verliederlijken, daar hou ik van. De verhalen lijmen de voorstelling aan mekaar.’
ECD Sophia: ‘Wat heb je zelf geleerd uit het maken van deze voorstelling?’
Koen Dewulf: ‘Ik heb geleerd dat als je een voorstelling maakt over iets waar heel veel mensen mee te maken hebben, het heel dankbaar is om daar heel veel mensen mee te mogen bereiken, al dan niet ontroeren.
Ik heb dementie proberen vatten, maar ik vind het zo absurd dat er mensen achteraf naar mij komen en bedanken. Vaak hoor ik veel stemmen van herkenning en erkenning en dat maakt een liedjesmaker dankbaar. Daarvoor doen we het! Als artiest ben ik zo gelukkig als anderen gelukkig worden met wat ik doe. Ik denk dan altijd: “‘t zijn gewoon maar wat liedjes hoor, …” Liedjes schrijven en ze mogen gaan spelen, dat dit een wezenlijk deel van mijn leven is, dat is zo onwezenlijk op bepaalde momenten. Ik ben echt met mijn gat in de boter gevallen!’
ECD Sophia: ‘Wat zijn de toekomstplannen?’
Koen Dewulf: ‘Nu spelen we vooral met KWIJT, met Koen & De Anderen, en speel ik solo als comedian met een aantal voorstellingen … Het leuke is dat de voorstelling KWIJT een samenwerking bewerkstelligd heeft met journalist Karel Michiels (De Standaard) en dat ik dus samen met hem een boek maak over dementie, de verhalen, de liedjes, … aangevuld met anekdotes, andere verhalen, eens een gedicht, gedachten, … Het boek zal er half september zijn, dat is fijn. Voor de rest broed ik alweer op nieuwe nummers, andere comedyvoorstellingen, …’
Info en boekingen via www.koendewulf.be.
Meer info? Contacteer ons via sophia@dementie.be.