Betekenisvolle dagbesteding

Op deze pagina vindt u meer informatie bij de toepassing ‘Betekenisvolle dagbesteding’.

  • Extra documenten
  • Aanbevolen en aanvullende literatuur
  • Inspirerende praktijken

 

Om mensen te prikkelen om meer te bewegen, is het belangrijk om te weten wat zij vroeger gedaan hebben en nu nog graag willen doen. Daarom ontwikkelde Zuyd Hogeschool uit Nederland het MIBBO-instrument, een pakket waarmee voorkeuren en wensen met betrekking tot bewegen geïnventariseerd kunnen worden. MIBBO staat voor Methodiek ter Inventarisatie van Betekenisvolle Beweegvoorkeuren voor Ouderen. Aan de hand van een foto-interview met 30 kaarten met beweegactiviteiten brengt de zorgverlener in kaart wat de oudere persoon graag zou willen doen: tafelvoetballen, tuinieren, borduren, eten klaarmaken, dieren eten geven, wandelen … Meer informatie vind je hier.
Een voorbeeld uit de praktijk: woonzorgcentrum De Wingerd (Woonzorgnet Dijleland, Leuven) ontwikkelde een brochure over zinvolle dagbesteding voor mensen met dementie. De Wingerd – brochure activiteiten

 

Iedereen verdient vakantie! Op zoek naar plaatsen waar mensen met dementie op vakantie kunnen? Klik hier.

 

Aanbevolen literatuur

  • Cornelis, E., Vanbosseghem, R., Desmet, V., & De Vriendt, P. (2016). Betekenisvolle activiteiten in woonzorgcentra. Een kwestie van kwaliteit van leven. Sociaal.net. 23.02.16.
    Fulltext: klik hier.
  • Cornelis, E., Vanbosseghem, R., Desmet, V., & De Vriendt, P. (2018). Betekenisvolle activiteiten methode. Een multidisciplinaire en praktijkgerichte aanpak voor bewoners van woonzorgcentra. Brussel: Politeia.
  • Knocker, S., & Silver, S. (2006). Working towards a’new culture’of activity provision in care homes—Helping residents to’live life’. Journal of Care Services Management, 1(1), 34-42.
  • Van Neck, A. (2012). Zinvolle activiteiten. In: Dementie: van begrijpen naar begeleiden. Brussel: Politeia.
  • www.woonleefwijzer.be

Aanvullende literatuur

  • Academische Werkplaats Ouderenzorg. (2017). TIP-toolbox: toolbox voor het implementeren van een (beweeg)innovatie in verpleeghuizen.
    Fulltext: klik hier.
  • Alzheimer’s Association (2017). Activities at home: planning the day for a person with middle or late stage dementia.
    Fulltext: klik hier.
  • Billington, J., Carroll, J., Davis, P., Healey, C., & Kinderman, P. (2013). A literature-based intervention for older people living with dementia. Perspectives in public health, 133(3), 165-173.
  • Charras, K., Laulier, V., Varcin, A., & Aquino, J. (2017). Designing gardens for people with dementia: literature review and evidence-based design conceptual frame. Geriatrie et psychologie neuropsychiatrie du vieillissement, 15(4), 417.
  • College voor de rechten van de mens. (2016). De invulling van de dag. De cliënt centraal. De betekenis van mensenrechten voor ouderen in verpleeghuizen. Utrecht: College voor de rechten van de mens.
    Fulltext: klik hier.
  • Dely, H. (2015). De schat van je leven. Herinneringen ophalen met mensen met dementie. Antwerpen: Uitgeverij EPO.
  • den Ouden, M., Bleijlevens, M. H., Meijers, J. M., Zwakhalen, S. M., Braun, S. M., Tan, F. E., & Hamers, J. P. (2015). Daily (in) activities of nursing home residents in their wards: an observation study. Journal of the American Medical Directors Association, 16(11), 963-968.
  • Diesfeldt, H. (2014). Als een vis in het water. Denkbeeld, 27(1), 12-15.
  • Glanville, J. Dementia: discovering an island of unimpairment.
    Fulltext: klik hier.
  • Haarbosch, S., Gerritsen, D., Hendriks, I., & Dröes, R.-m. (2018). ‘Dat is het leven’. Persoonsgerichte natuuractiviteiten voor mensen met dementie. Denkbeeld, 30(1), 28-31.
  • Hall, J., Mitchell, G., Webber, C., & Johnson, K. (2018). Effect of horticultural therapy on wellbeing among dementia day care programme participants: A mixed-methods study (Innovative Practice). Dementia, 17(5), 611-620.
  • Hendriks, I. H., van Vliet, D., Gerritsen, D. L., & Dröes, R.-M. (2016). Nature and dementia: development of a person-centered approach. International Psychogeriatrics, 28(9), 1455-1470.
  • KCE. (2011). Dementie: welke niet-pharmacologische interventies? KCE Reports 160A. Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE).
  • Lamers, H., & Engelborghs, S. (2017). Opnieuw plezier beleven aan lezen. Denkbeeld, 29(2), 36-37.
  • Perry, W. (2016). The key is in the connection, not in the magic list.
    Fulltext: klik hier.
  • Royers, T. (2017). Meneer Smit doet weer mee: DemenTalent in Heiloo. Denkbeeld, 29(5), 27-27.
  • Scherder, E., & Eggermont, L. (2009). Stilstaan is achteruitgaan. Denkbeeld, 21(4), 10-12.
    Een video van Scherder over het belang van bewegen vindt u hier.
  • Smit, D., de Lange, J., Willemse, B., & Pot, A. M. (2012). The relationship between small-scale care and activity involvement of residents with dementia. International Psychogeriatrics, 24(5), 722-732.
  • Stock, A. (2014). Ik vind hem lief. Denkbeeld, 26(3), 22-24. (contact met paarden)
  • Stoop, A., & de Bruin, S. (2015). Dagbesteding voor mensen met dementie. Denkbeeld, 27(6), 40-43.
  • Terra Therapeutica. (2018). Betekenisvolle groenactiviteiten binnen de ouderenzorg. Brussel: Politeia.
  • Verhaest, P. (2015). Een volkstuin in het woonzorgcentrum. Denkbeeld, 27(5), 25-25.
  • White, P. C., Wyatt, J., Chalfont, G., Bland, J. M., Neale, C., Trepel, D., & Graham, H. (2017). Exposure to nature gardens has time-dependent associations with mood improvements for people with mid-and late-stage dementia: Innovative practice. Dementia, 1471301217723772.
  • www.zingenmetdementie.be

 

Welkom in ‘t Heiveldhof (WZC Het Heiveld, Sint-Amandsberg)

Eén van de speerpunten binnen WZC Het Heiveld is ‘groene zorg’: de aandacht voor natuur en dieren in de begeleiding van mensen met dementie. Het project loopt al verschillende jaren en neemt toe in grootte.

“De wetenschap toonde al aan dat de omgeving een invloed heeft op de levenskwaliteit van de bewoner. Op elk van de determinanten van levenskwaliteit (cfr doctoraat Lien Van Malderen) willen we in Het Heiveld inzetten”, vertelt directeur Geert Roggeman. “Dat ook een groene, stimulerende omgeving met aanwezigheid van dieren en biodivers groen een ongelooflijke invloed heeft en zorgt voor veel betekenisvolle activiteiten voor bewoners met dementie en hun familie is duidelijk. Dat zien we hier dagelijks.”

De organisatie heeft op de site rondom het gebouw een vrij grote moestuin aangelegd en een serre. De producten worden gebruikt in kookactiviteiten. Maar het gaat ook om zaaien, of planten, doen groeien, de vruchten zien groeien en deze gebruiken in een maaltijd. Daar worden soms ook schoolkinderen bij betrokken. Dat is intergenerationeel en educatief van belang. Zorgvarken Gust is intussen een BV en komt op de afdeling bij bewoners voor verzorging, voor activiteiten, …. Gust heeft een eigen instagramaccount (Gust Het Zorgvarken) waar zijn activiteiten kunnen gevolgd worden. Zelfs de kippen worden afgericht om met mensen om te gaan. De dieren zijn dan ook niet louter om naar te kijken maar hebben effectief een rol in de hulpverlening. Het Heiveld heeft bovendien een hoogstammige zelfplukvolksboomgaard aangelegd (30 oude fruitsoorten), voor henzelf maar ook voor de buurtbewoners die er zelf fruit mogen komen plukken.

Hun toekomstdromen? “Een echte ‘ouderenboerderij’ met dwerggeitjes en konijntjes en een paviljoen bij de moestuin vanwaaruit bewoners ook in de winter contact met de natuur blijven hebben. Ook een imker hopen we hier aan te trekken.”

Meer info?
https://wzc-het-heiveld.webnode.be/ of geert.roggeman@stad.gent

Gust, het zorgvarken, kan je aan het werk zien via https://www.youtube.com/watch?v=P1Hl4jpDoX8

 

Zorgtechnologie als medium voor zinvolle dagbesteding

Voor sommige mensen met dementie kunnen zorgtechnologische producten zorgen voor een zinvolle activiteit.

Zo is er de Tovertafel, een interactieve tafel die ouderen met matige en gevorderde dementie met elkaar en met hun omgeving verbindt en beweging stimuleert. Door geprojecteerde figuren aan te raken heeft de oudere persoon invloed op de bewegingen.

Een ander voorbeeld is de CRDL (cradle), een interactief zorginstrument dat aanraking tussen mensen vertaalt in geluid. Dit maakt nieuw contact mogelijk voor mensen die moeite hebben met communicatie en sociale interactie.

Nog een voorbeeld is de Soulo app, waarmee woonzorgcentra een digitaal levensboek kunnen maken. De thema’s uit de levensverhalen zetten aan om betekenisvolle dagbesteding voor die persoon mogelijk te maken. De familie speelt daarbij een belangrijke rol.

 

DemenTalent

DemenTalent is een Nederlands initiatief waarbij mensen met dementie als vrijwilliger aan de slag gaan in de maatschappij. Denken vanuit talenten en niet vanuit beperkingen vormt hierbij de rode draad. Het project startte in de regio Apeldoorn waar 24 vrijwilligers onder begeleiding van medewerkers van Zorggroep Apeldoorn en omstreken en in samenwerking met Staatsbosbeheer actief zijn op het domein en in de gebouwen van Radio Kootwijk. Ze snoeien bomen, onderhouden het park, doen allerlei klusjes …

‘Je bent bezig en dat geeft je een heel ander gevoel. Dat je nog meetelt… en dat doet me goed. En dat merken ze thuis ook. En bij vrienden en kennissen, daar merken ze dat ik echt veranderd ben: meer openheid en met meer blijheid in het leven staan.’ (Joop)

DemenTalent biedt mensen met dementie een beschermde omgeving, goede begeleiding en contact met lotgenoten en beweging. Dit zorgt ervoor dat ze langer zelfstandig kunnen functioneren. In 2014 won dit initiatief de EFID-award. Sindsdien breidde het project zich uit over heel Nederland en krijgt het vrijwilligerswerk vele gezichten: op een kinderboerderij of in een buurthuis werken, voor de klas staan …

Meer info? www.dementalent.nl

 

Boenk d’erop (woonzorghuis Molenkouter, Wichelen)

Al vele jaren organiseert SOM+ in de regio Waas en Dender jaarlijks een zitnetbaltornooi voor zorgbehoevende ouderen die thuis of in een woonzorgcentrum wonen. In woonzorghuis Molenkouter in Wichelen hebben ze de netbalmicrobe alvast goed te pakken. Wat begon als een leuke activiteit voor bewoners groeide uit tot een echt begrip in de gemeente.

Het netbalteam Boenk d’erop heeft inmiddels een eigen clublied, T-shirts én een grote supportersclub. Elke week wordt er plichtsgetrouw getraind.

Een netbalploeg bestaat uit vijf personen; het team van Molenkouter bestaat momenteel uit twaalf bewoners. ‘Ongeveer de helft van het team zijn mensen met dementie en dat lukt goed’, vertelt Tineke, ergotherapeute. ‘Uiteraard moeten we hen nauw begeleiden en de spelregels regelmatig herhalen, maar dat hindert niet bij het spelen en aan enthousiasme geen gebrek.’ De motivatie bij de deelnemers is echt groot. Ze kijken uit naar dit wekelijkse sportmoment. In aanloop naar het tornooi wordt er, op vraag van de bewoners, zelfs twee keer per week getraind. De kinesisten moeten dan klaarstaan om de spieren los te maken. ‘Ooit hebben we de bewoners eens gevraagd om een winter- of zomerstop in te lassen, maar daar waren ze niet mee akkoord. Ook de trainingen wat vroeger stoppen, bijvoorbeeld als het te warm is, levert kwade blikken op’, zegt Tineke. ‘Onze tip voor andere organisaties die sport voor mensen met dementie willen organiseren? Gewoon doen! Ga uit van wat mensen wel nog kunnen en je zal versteld staan van het resultaat.’

Bekijk het filmpje over het netbaltornooi hier.

Contactgegevens: molenkouter@ocmw-wichelen.be

 

De rusthuisklas (WZC Sint-Franciscus, Vinkt)

Het startte als een noodzaak. Door verbouwingswerken in de school in 2013 verhuisde het zesde leerjaar tijdelijk naar de zolder van het woonzorgcentrum Sint-Franciscus. Intussen is de ‘rusthuisklas’ een vaste waarde geworden in Vinkt.

Meester Guido is fier op het project want het is duidelijk een win-winsituatie voor de leerlingen en de bewoners. ‘De kinderen leren hier op een natuurlijke manier omgaan met ouderen met verschillende profielen: sommigen hebben dementie, anderen zijn slechtziend, slechthorend of hebben andere fysieke problemen. De ouderen genieten zichtbaar van het contact met de leerlingen. Het voorkomt eenzaamheid en voor velen voelt het alsof ze er enkele klein- of achterkleinkinderen bij hebben.’

Meermaals per week kunnen de bewoners les volgen met de leerlingen of samen aan een activiteit deelnemen. Het contact met de bewoners wordt langzaam opgebouwd via spelletjes en opdrachten. Ook is er informeel contact, bijvoorbeeld wanneer de kinderen ’s morgens op weg naar school langs de ontbijttafel van de bewoners passeren. Door samen te werken en naar elkaar te luisteren groeien de kinderen en ouderen naar elkaar toe. Veel leerlingen vinden het dan ook spijtig wanneer het schooljaar op zijn einde loopt.

Sinds 2017 zijn ook de andere leerjaren actiever betrokken bij het woonzorgcentrum. Zo lezen de bewoners voor aan de peuters en turnen ze samen met de kleuters. De derde klas helpt mee bij het onderhouden van de tuin en het vierde leerjaar gaat samen met de kleuters op zoek naar woorden met een bepaalde letter in de kamers van de bewoners. Tijdens de maandelijkse verjaardagsfeesten in het woonzorgcentrum komt er altijd een klas op bezoek om de feestvierders te verrassen.

Contactgegevens:
Guido Vermaerke (leerkracht 6e lj. basisschool Vinkt ) 0478/596228
Jolien Van de Velde (ergotherapeut wzc Sint-Franciscus Vinkt) 0495/695956
en volg de rusthuisklas op Facebook.

 

Het Care en Culture koor (Nederland)

Het Care en Culture Koor uit Nederland is een project waarbij kinderen van 10 tot 12 jaar en kwetsbare ouderen, zoals mensen met dementie, elkaar vinden in een intergenerationeel koor. Op oude en recente muziek wordt samen gezongen. Eerst zijn er enkele repetities, gevolgd door een optreden in de buurt. De kinderen genieten van het zingen en van het contact met de ouderen. Ook voor de personen met dementie is het een schitterende ervaring. Sommigen krijgen zelfs een inleiding in de wereld van de nieuwe technologie, bijvoorbeeld hoe je met de smartphone filmpjes maakt. Het Care en Culture koor bestaat intussen op verschillende plaatsen in Nederland en breidde ook uit naar dans, beeldende kunst en theater waar jonge kunstenaars verbinding zoeken met ouderen.

Een filmpje over het project vind je hier.

Meer informatie hierover vind je op www.careculture.nl

 

Voelschorten (ZNA Joostens, Zoersel)

Een oudere man gaat voorzichtig met zijn hand over de voelschort op zijn schoot. Er staat een paard op afgebeeld en er hangt onder andere kunstgras en een belletje aan. ‘Deze voelschort is op maat gemaakt’, licht Inge Ledoux, hoofd animatie, toe. ‘Deze man heeft zijn hele leven lang paarden gehad. De elementen op de schort voelen voor hem vertrouwd aan.’ Hier in ZNA Joostens werken ze al enkele jaren met voelschorten voor bewoners met dementie. ‘We hebben hierin wel een evolutie afgelegd. In het begin maakten we prachtige schorten en gaven die aan bewoners. Nu vertrekken we vanuit de bewoner en maken schorten die passen bij zijn levensverhaal. Onze vrijwilligers leren de persoon met dementie en zijn familie dan ook eerst kennen vooraleer ze aan het ontwerp beginnen. Het is nu dus meer zorg op maat.’ Ook werkt de voorziening samen met een school uit de buurt. Elk jaar maken twee studenten als eindwerk een voelschort en bieden ze daar ook een activiteit mee aan.

‘We merken dat sommige bewoners rustiger en minder angstig worden wanneer ze hun voelschort aanhebben. Het bevordert soms ook het contact met kinderen en kleinkinderen. Die voelen zich aangetrokken door de vrolijke kleuren en vinden het leuk om mee te mogen voelen. Onze tip naar andere voorzieningen? Laat bewoners niet te vaak alleen met hun voelschort. Grijp ook de kans om er even bij te gaan zitten en samen te voelen. De voelschort is op die manier een hulpmiddel om sociaal isolement te doorbreken.’

Contactgegevens:  inge.ledoux@zna.be .

 

Op de trappers (WZC Akapella, Kapelle-op-den-Bos)

Bewegen is sowieso belangrijk in Akapella, maar één keer per jaar, tijdens de valpreventieweek, zetten de bewoners van het woonzorgcentrum alles op alles met een fietsmarathon. Dit jaar fietsten ze denkbeeldig een provincietocht door Nederland, de vorige edities reden ze naar Benidorm en Lourdes. Het evenement gaat door in de kinézaal. Kinesisten Heidi, Patricia en Evelien zijn de drijvende krachten achter dit initiatief samen met de collega’s ergo en activiteitenbegeleiding. “Elke kilometer die iemand fietst wordt samengeteld en zo hebben we al elk jaar onze bestemming bereikt. We proberen zoveel mogelijk bewoners van het woonzorgcentrum en van de assistentiewoningen te motiveren om mee te doen.”

Elke voormiddag staat een hapje en/of drankje klaar voor de deelnemers en speelt er muziek in het thema van het land. Dit jaar kleurde de kinézaal oranje, er waren stroopwafeltjes, haringhapjes, kaasblokjes, poffertjes en oranjebitter om te proeven en de kinesisten pasten ook hun kleding aan (oranje t-shirt, klompen, bretellen in Nederlandse-vlag-kleuren, …). “De juiste sfeer helpt wel om mensen aan het fietsen te krijgen”, zegt Heidi. “De bewoners zijn gedreven om de bestemming te halen. Ze vragen geregeld hoeveel we nog af te leggen hebben.”

“Onze tip naar andere voorzieningen? Kies een thema dat aanleunt bij de leefwereld van je publiek. Benidorm was een schot in de roos en met de tocht naar Lourdes konden we onze bewondering voor het geloof van de bewoners laten zien. Er zijn heel wat schietgebedjes gebeden in het zelfgemaakte grotje om het einddoel te bereiken en tijdens het fietsen werden mooie herinneringen opgehaald.”

Voor meer informatie, contacteer de organisatie via heidi.geuens@akapella.be

 

De slagwerkgroep (Stichting Vughterstede, Nederland)

In Stichting Vughterstede in Vught gaat het er vaak luid aan toe. Elke woensdagochtend repeteert de slagwerkgroep ‘Samen aan de slag’ onder leiding van een muziekleraar in een aparte ruimte in het woonzorgcentrum. Een veertiental personen met en zonder dementie vormen er een vaste groep. Sommigen onder hen wonen in het verpleeghuis, anderen in een van de assistentiewoningen. Het initiatief werd ooit opgestart op vraag van enkele ouderen met een grote liefde voor muziek. De slagwerkgroep is een groot succes geworden, zowel binnen als buiten de muren van de zorgvoorziening. Geregeld doet de groep ook buitenoptredens in het dorp, met de scholen in de buurt … ‘Niet iedereen is even actief tijdens de repetitie, maar dat hoeft ook niet’, zegt directeur Tinie Kardol. ‘In de drie jaar dat de slagwerkgroep bestaat, is nog niemand van de groep overleden en we vermoeden ook een sterke daling van het medicatiegebruik. Actief betrokken blijven in zinvolle activiteiten, lijkt ons essentieel voor het welbevinden van wie hier woont.’

Contactgegevens: de afdeling Welzijn van Vughterstede, www.vughterstede.nl

 

Dementievriendelijk wandelen (Hasselt, Zonhoven)

In Hasselt en Zonhoven kan je dementievriendelijke wandelingen maken. Het initiatief wil mensen met dementie en hun familieleden samen laten genieten door te wandelen, herinneringen op te halen en hun zintuigen te prikkelen. Voor elke wandeling zijn wandelroutes, extra informatie en zelfs een gids te verkrijgen.
De eerste wandeling, het herinneringspad, een wandeling in het charmante verleden van Hasselt, focust op reminisceren en brengt de wandelaar langs de Minderbroederskerk, het oud Gasthuis en het Begijnhof. Tijdens de tweede wandeling, de zinnenprikkelende wandeling, verwen je zintuigen in Hasselt, worden alle zintuigen aangesproken. De derde wandeling in het groene Zonhoven biedt personen met dementie die vertrouwd zijn met de natuur de mogelijkheid om tot rust te komen. In de natuurlijke wandeling rond de Holsteen, een afwisselend landschap met een menselijk verleden ontdekken de wandelaars onder andere een rendierjagerskamp, heidevelden en een vakwerkhoeve.

Meer informatie? Neem contact op met Toerisme Hasselt, Maastrichterstraat 59, 3500 Hasselt, 011 23 95 40

 

Sterke verhalen maken mensen sterker (Het Lezerscollectief)

‘Het gaat niet zozeer om het voorlezen an sich, maar wel om de leesbeleving die door het samen lezen naar boven komt.’ Zo steekt Dirk Terryn, coördinator van het Lezerscollectief, van wal. ‘Door een tekst te beluisteren en de kans te krijgen om te reageren, komen heel wat persoonlijke verhalen en spontane reacties naar boven. Sommige thema’s, zoals liefde, vriendschap en oorlog, zijn van alle tijden. Toch zijn we geen praatgroep. De gekozen tekst blijft het referentiekader waar we altijd naar terugkeren.’

Het lezerscollectief is een organisatie die mensen ertoe wil aanzetten om te lezen en hun ervaringen met elkaar te delen in leesgroepen. Dit vanuit de overtuiging dat samen verhalen en gedichten lezen mensen verbindt en hen sterker en weerbaarder maakt. De leesbegeleiders lezen voor in verschillende settings: woonzorgcentra, lokale dienstencentra, gevangenissen, armoedeverenigingen, bij mensen met psychische problemen … Als een zorgvoorziening de samenwerking met het Lezerscollectief aangaat, gaan ze in de eerste plaats na voor welke personen met een zorgnood het lezen een meerwaarde zou kunnen zijn. Ook mensen met (beginnende) dementie nemen hieraan deel; zij genieten bijzonder van de vertraging door het samen lezen en de begeleiding die hen in staat stelt het verhaal te blijven volgen. Sommige mensen die zorgverleners in een grotere activiteit minder goed kunnen bereiken, voelen zich bovendien bijzonder goed thuis in de kleine, veilige leesgroepen. Inbreng is niet vereist, dus ook wie niet graag het woord neemt, kan aansluiten.

In elke sessie wordt een kortverhaal voorgelezen en besproken. Afsluiten gebeurt telkens met een gedicht. Op die manier is elke sessie een afgerond geheel. Het Lezerscollectief publiceerde zelf enkele voorleesboeken als inspiratie voor de leesbegeleiders.

Contactgegevens: www.lezerscollectief.beinfo@lezerscollectief.be

 

Mannen onder elkaar (WZC Hemelrijck, Mol)

Het is een zonnige dag. Enkele mannelijke bewoners zitten gezellig aan de oever van de vijver met een vislijn in de hand. Dat doen sommigen intussen al zes jaar, in de maanden april tot oktober. Enkele jaren terug startte WZC Hemelrijck uit Mol met het organiseren van mannenactiviteiten, onder de naam ‘mannen onder elkaar’. ‘Omdat de groep mannelijke bewoners steeds groter werd, wilden we ons aanbod beter op hen afstemmen’, vertelt Jennifer, referentiepersoon dementie. ‘We hebben hen dan ook gevraagd wat ze vroeger graag deden en hoe ze nu graag hun dag zouden doorbrengen. Ook nu nog zijn zij het die bepalen hoe hun ‘mannenmomenten’ eruitzien.’ De bewoners hebben intussen een petanquebaan laten aanleggen, er zijn verschillende sportevents, zoals voetbal en vissen, en er wordt al eens een druppeltje gedronken. Met Vaderdag staat er een speciale visdag op de agenda: met barbecue en heel wat randactiviteiten voor de mannen die niet graag vissen. ‘We merken dat ook de families van de bewoners steeds meer betrokken zijn bij de activiteiten. Soms nemen ze zelf het initiatief. Zo maakte een bewoner onlangs samen met zijn familie een scorebord voor ons petanqueveld, zodat het spel zeker eerlijk verloopt. Onze tip voor andere zorgvoorzieningen? Durf zeker en vast je oor te luisteren te leggen bij de bewoners zelf. Zij zitten boordevol goede ideeën en weten zeker nog wat ze willen.’

Contactgegevens: Jennifer Jones via hemelrijck.admin@armonea.be

 

Het dagverzorgingscentrum op de zorgboerderij (DVC Ter Motte, Poesele – initiatief van Familiezorg Oost-Vlaanderen)

‘Ons dagverzorgingscentrum voor mensen met jongdementie bevindt zich op een zorgboerderij en is landelijk gelegen. Hier heb je dus helemaal geen instellingsgevoel. De omgeving is huiselijk en gemoedelijk en wekt snel vertrouwen op.’ Zo steekt coördinator Evy van wal. Heeft iedereen die hier komt dan affiniteit met de landbouw? ‘Helemaal niet. We hebben mensen met verschillende profielen. Sommigen houden zelfs helemaal niet van dieren of planten. Maar wie het wel fijn vindt, kan mee de dieren voederen, de stallen uitmesten, stro geven … Onlangs was er een kalfje geboren en zijn we ermee gaan wandelen.’ Het dagverzorgingscentrum zet vooral in op maatwerk en vertrekt vanuit de interesses en talenten van de bezoekers. Het team geeft veel aandacht aan beweging en actief bezig zijn. Het hecht belang aan wat mensen wel goed kunnen. Al is het ook goed om nieuwe zaken uit te proberen, benadrukt Evy. Samen met de polyvalent verzorgenden begeleidt ze per weekdag maximaal acht mensen met jongdementie. Ook met de families is er een hechte band. Er zijn regelmatig gesprekken om te horen hoe zij de situatie ervaren, er zijn gezamenlijke en aparte activiteiten, huisbezoeken … Van bij de opstart van de dienstverlening kunnen familieleden en personen met dementie met al hun vragen bij Evy en het team terecht. Jaarlijks worden ook een familiebarbecue en een nieuwjaarsdrink georganiseerd. Een moment waarop families elkaar ontmoeten en bij elkaar steun vinden.

‘Welke tip ik zou geven? Werken met personen met dementie is maatwerk. Stel je dus heel flexibel op en hou niet vast aan geplande activiteiten. Tijd maken voor een lach en een traan maakt veel verschil voor elke betrokken familie. Dementie bespreekbaar maken vraagt soms moed maar is de moeite waard!’

Contactgegevens: Dvctermotte@familiezorg.be.

 

Vier Pfoten für Sie (Duitsland)

‘Vier poten voor u’, zo heet het Duitse initiatief waarbij opgeleide vrijwilligers en honden bij  personen met dementie op bezoek gaan. Zowel mensen die in hun eigen vertrouwde omgeving wonen als bewoners van een woonzorgcentrum kunnen beroep doen op de dienst. Vier Pfoten für Sie hecht veel belang aan het matchen van vraag en aanbod. Er wordt rekening gehouden met de wensen en vaardigheden van de persoon met dementie, alsook met het karakter en de mogelijkheden van de hond. Wie bijvoorbeeld graag gaat wandelen, wordt aan een actieve hond gekoppeld. Ook bezoeken in de woning of bij bedlegerige personen met dementie zijn mogelijk. De vrijwilligers gaan niet onvoorbereid op pad. Ze krijgen 45 uur opleiding over omgaan met mensen met dementie.
Meer informatie op www.4-pfoten-fuer-sie.de.

Ook in Vlaanderen zijn bezoekhonden, clinidogs of snoezelhonden intussen wijd verspreid. Zo heeft het Medisch Centrum Sint-Jozef in Bilzen, waar personen met dementie op een SP-dienst verblijven, vaak Bas en Raya op bezoek. De border collie en labrador spelen, worden geaaid, verzorgd en krijgen eten en drinken. De bewoners kijken altijd heel erg uit naar een bezoekje van de viervoeters. In hun aanwezigheid zijn de bewoners actiever en komen ze zelfs spontaan uit hun zetel om de honden te begroeten.

 

Intergenerationeel tuinieren (DVC Breugheldal, Itterbeek)

De bezoekers van dagverzorgingscentrum Breugheldal uit Itterbeek hebben groene vingers. Enkelen onder hen zijn verantwoordelijk voor het onderhoud van de moestuin van basisschool ’t Keperke om de hoek. ‘Het begon allemaal enkele jaren terug met een vraag van de school zelf’, vertelt Philippe, medewerker van het dagverzorgingscentrum. ‘De ouderraad had het idee om een moestuin te creëren voor de leerlingen, zodat die meer vertrouwd zouden zijn met de natuur. Er was echter één probleem. Wie zou in de zomer de tuin onderhouden? Daarom klopten ze bij ons aan.’ Het eerste jaar stonden de bezoekers enkel in de zomermaanden in voor het opruimen en onderhouden van de schooltuin. Omdat ze daar echter zo van genoten, ging het dagverzorgingscentrum een intensere samenwerking met de school aan. Nu is het een gedeeld project geworden. De ouderen én de kinderen werken het hele schooljaar samen in de tuin. ‘De kinderen zijn verbaasd over de kennis van onze bezoekers. Zelf weten ze bijvoorbeeld niet wanneer je aardappelen mag planten en oogsten. De bezoekers genieten dan weer zichtbaar van het contact met de leerlingen.’ Een keer per jaar wordt de oogst verwerkt tot soep en is er een evenement in de school of in het dagverzorgingscentrum. Het intergenerationele project is hier een groot succes. ‘Onze tips? Voorzie in hoge plantenbakken, denk aan de toegankelijkheid en voldoende rustplaatsen, zoals een bank.’

Contactgegevens: dagzorg@ocmwdilbeek.be

 

Bewegen doorheen je verleden

Een woonzorgcentrum in Junglinster in Luxemburg startte enkele jaren geleden het project Reality Walk. Ouderen met en zonder dementie kunnen er op een loopband wandelen en zo de routes herbeleven waarmee ze vertrouwd zijn. Met een speciaal ingerichte wagen werden verschillende trajecten in Luxemburg in beeld gebracht. De wagen is smal en schokbestendig, zodat die flexibel genoeg is om op elk terrein beelden te kunnen capteren. “Aangezien Luxemburg zo klein is, was het uitkiezen van de routes niet zo moeilijk. De verschillende bewoners van het woonzorgcentrum zijn allemaal opgegroeid in de buurt en zijn dus ook vertrouwd met de beeldroutes die we hen aanbieden. Gelukkig is Luxemburg niet zo groot en konden we de verschillende routes op een korte tijd filmen. Zo’n auto huren is immers vrij duur”, zegt Stefan Raskop van het Rode Kruis Luxemburg, initiatiefnemer van het project.
Het idee doet denken aan ‘Fietsen doorheen je verleden’, een door WZC Witte Meren samen met VITO en de KU Leuven ontwikkeld initiatief, om bewoners meer te laten bewegen. Dit programma laat bewoners van woonzorgcentra toe om virtueel door hun oude woonplaats te fietsen op basis van interactieve kaarten. Ze kunnen tijdens het fietsen zelf bepalen welke route ze nemen. Het project stimuleert het contact tussen ouderen én is goed voor de gezondheid. Ook in andere Europese landen, zoals Noorwegen, bestaan gelijkaardige projecten, waarbij ouderen kunnen fietsen doorheen hun vertrouwde omgeving.

 

Villa Samson (UZ Brussel)

UZ Brussel opende in 2017 Villa Samson, een plaats waar patiënten en huisdieren elkaar onbezorgd kunnen ontmoeten. Familieleden en vrienden kunnen tijdens de bezoekuren langskomen met het huisdier van de patiënt en er worden ook therapeutische sessies georganiseerd.

Patiënten die gedurende hun hospitalisatie opvang nodig hebben voor hun huisdier kunnen zich laten bijstaan door de mensen van Villa Samson. Die zullen dan voor de duur van de ziekenhuisopname een oplossing zoeken voor het huisdier. Twee van de zes kamers in Villa Samson zijn zo ingericht dat ook patiënten die aan hun bed gekluisterd zijn er terechtkunnen. Een palliatieve patiënt wiens innige wens het is zijn laatste momenten met zijn naasten én huisdier door te brengen, kan er eveneens terecht. Villa Samson is er voor jong, oud en alles daartussenin.

Contactgegevens: www.vriendvoorhetleven.be.

 

Foto: Leo De Bock – in opdracht van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen