Dementievriendelijk Vlaanderen

Deze pagina ‘Dementievriendelijk Vlaanderen’ is een gezamenlijk initiatief van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, Alzheimer Liga Vlaanderen en VVSG. Ook met goedvinden van de Vlaamse Ouderenraad en de Koning Boudewijnstichting.

Waarom?

Elke 4 seconden komt er in de wereld iemand bij die een of andere vorm van dementie heeft. Het aantal personen met dementie in België wordt geraamd op 202.000, hiervan zijn er ongeveer 6.000 jonger dan 65 jaar. Vlaanderen telt vandaag 131.800 mensen met dementie. De voorspelling is dat in 2060 dat aantal zal verdubbelen. Dementie is dus meer dan ooit een uitdaging. Niet alleen voor de zorgsector, maar voor de hele samenleving. Een dementievriendelijke gemeente kan hier een belangrijke rol spelen. Een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen willen het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, Alzheimer Liga Vlaanderen vzw, Koning Boudewijnstichting en de Vereniging Vlaamse Steden en Gemeenten daarom het concept ‘dementievriendelijke gemeente’ in de aandacht plaatsen.

Ongeveer 70% van de mensen met dementie leeft thuis. Een dementievriendelijke omgeving, waardoor mensen langer thuis kunnen blijven en hun levenskwaliteit toeneemt, betekent ook dat we de kosten beheersbaar proberen te houden. Een goede woonomgeving waar er voldoende zorg en ondersteuning beschikbaar is, verhoogt het welbevinden bij personen met dementie en hun naasten. Het concept ‘dementievriendelijke gemeente’ staat niet los van het concept ‘leeftijdsvriendelijke gemeente’ zoals dat door de Wereldgezondheidsorganisatie voorop wordt gesteld. Een dementievriendelijke gemeente draagt zorg in de meest brede zin van het woord. Ze zorgt ervoor dat mensen met dementie nog meetellen en maakt van het behouden van hun sociale identiteit een vanzelfsprekendheid. Het zijn de warmte, betrokkenheid en menselijkheid van iedereen binnen de gemeente die de realisatie van de dementievriendelijke acties kunnen waarmaken.

Een dementievriendelijke stad/gemeente is een win-win voor iedereen: het lokale bestuur, verenigingen, horeca, bedrijven, … maar natuurlijk ook voor mensen met dementie zelf, hun naasten en iedereen die bij de zorg voor hen betrokken is. Nog niet helemaal overtuigd? Bekijk de film ‘You’ll never walk alone’, waarin mensen met dementie, mantelzorgers, politici en medewerkers uit de zorg uitleggen waarom dementie op lokaal niveau een cruciaal thema is.

Doe-boek

Het doe-boek ‘samen voor een dementievriendelijk Vlaanderen’ is een samenwerking tussen de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, de Alzheimer Liga Vlaanderen vzw en de Vlaamse Ouderenraad. Het resultaat? Een dynamische en interactieve publicatie boordevol methodieken, tips en goede praktijken. Niet zomaar, maar geïnspireerd door gesprekken met lokale besturen die al dementievriendelijk werken, zorgprofessionals, mantelzorgers en personen met (jong)dementie zelf. Het doe-boek weerspiegelt wat zij belangrijk, betekenisvol en ‘dementievriendelijk’ vinden.

Het doe-boek is enerzijds een oproep tot actie voor lokale besturen, maar evengoed een instrument voor belanghebbenden, van mantelzorgers tot leden uit de ouderenraad, om hun lokaal bestuur (op haar verantwoordelijkheid) aan te spreken. Er gebeurt al heel wat, maar er is nog ruimte voor verbetering. Het doe-boek reikt handvaten aan om aan de slag te gaan met de uitdagingen van vandaag voor het sterker dementievriendelijk beleid van morgen.
“Gemeenten die geen werk maken van dementievriendelijk beleid gaan de trein missen. Het is toch algemeen geweten dat mensen
ouder worden en het aantal personen met dementie gaat toenemen? Zij gaan op gegeven moment op hun eigen achterstand botsen,…”

Waarom een oproep tot actie?
Het pleidooi voor een dementievriendelijke samenleving is niet nieuw, maar meer dan ooit actueel. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is dementie de grootste sociale en economische uitdaging van deze eeuw. In 2030 zullen er wereldwijd meer dan 82 miljoen mensen met dementie zijn, goed voor een kostenplaatje van ongeveer 1.5 triljoen euro. In Vlaanderen alleen verwachten we een toename met 42.7% tegen 2035. Omgerekend zijn dat meer dan 188.000 mensen. Tel daar de betrokken mantelzorgers, familieleden en naasten bij en je krijgt pas echt zicht op hoeveel mensen er met (jong)dementie te maken hebben. Er is dus nood aan actie; en daar wil het doe-boek mee helpen.

Het momentum voor een dementievriendelijke samenleving is nu. Want waar mensen uit de boot dreigen te vallen door taboe en onbegrip kan een dementievriendelijke gemeente een wereld van verschil maken. De grote troef van het doe-boek is dat wat ‘dementievriendelijk’ is vorm kreeg door de ogen van mensen die professioneel of persoonlijk met (jong)dementie te maken hebben. Dat maakt de publicatie waarheidsgetrouw en stelt opnieuw scherp dat een dementievriendelijke gemeente een beweging is, gevoed door de mensen waarvoor het bedoeld is.

“Een lokaal bestuur dat goed doet voor personen met dementie, is goed voor al haar inwoners.” (persoon met jongdementie)

Aan de slag
Download doe-boek

Download het doe-boek en sla het op op jouw computer.
Het doe-boek is een dynamisch en interactief document vol met pop-ups, filmpjes en goede praktijken. Je opent het document daarom best in Adobe Acrobat Reader DC (downloadlink) en niet in jouw browser.
Werkt een bepaalde link of pop-up niet naar behoren? Blader door naar de bibliografie. Daar vind je een overzicht van alle linken terug.
Vragen over de oproep tot actie of over dementievriendelijke gemeenten in het algemeen? Mail naar iris.demol@vvsg.be.

Bouw mee aan een dementievriendelijke stad/gemeente met de dementiemeter

Om dit te bereiken kunnen lokale besturen die dementievriendelijk willen worden zich focussen op een aantal kernthema’s. Deze kan men gebundeld vinden in de ‘dementiemeter’. De volgorde van de items in de dementiemeter heeft geen gradatie. Alle items zijn evenwaardig. Werken aan een ‘dementievriendelijke gemeente’ gaat immers over een beweging, het is nooit voltooid. Kleine successen kunnen grote veranderingen teweegbrengen. Met de dementiemeter willen we een handig instrument aanbieden om in kaart te brengen wat de gemeente of stad al doet om aan een dementievriendelijk beleid te bouwen en welke uitdagingen er nog zijn naar de toekomst toe. Zo willen we niet alleen het lokale bestuur handvaten aanbieden op weg naar een dementievriendelijk beleid, maar ook al haar inwoners. De dementiemeter is immers makkelijk implementeerbaar in de website van jouw stad of gemeente. Je kan hem als pdf-bestand downloaden, invullen en online publiceren. Een efficiënt instrument dus om intern en extern te communiceren over het lokale beleid rond dementie vandaag en in de toekomst.

Download hier de dementiemeter en ga aan de slag!

Integreer een dementievriendelijk beleid binnen de lokale bestuursakkoorden

Daarnaast is er een kader ontwikkeld, een ‘dementievriendelijk groeipad’, waarbij gemeenten en steden intern kunnen aftoetsen hoe duurzaam en inclusief zij beleidsmatig werken aan een ‘dementievriendelijke gemeente of stad’. Dit instrument is voornamelijk bedoeld om visie en plan van aanpak intern te bekijken. Ook hier is het niet de bedoeling om gradaties te benadrukken. Elke stad of gemeente werkt op een verschillende manier aan een dementievriendelijk beleid met eigen mogelijkheden. Het ‘dementievriendelijk groeipad’ laat toe om de dementievriendelijke engagementen van jouw stad of gemeente te integreren binnen de beleids- en beheercycli en zo op lange termijn te bouwen aan een dementievriendelijk bestuur.

Download hier het dementievriendelijk groeipad en ga aan de slag!

Zet jouw stad/gemeente mee op de kaart!

Bouw je al actief aan een dementievriendelijk beleid of heb je ambitie om aan de slag te gaan? Laat via dementievriendelijk@vvsg.be weten dat je als stad/gemeente de dementiemeter hebt ingevuld en op jouw stedelijke/gemeentelijke website hebt gepubliceerd.