Architectuur en inrichting

Klik hier voor alle EHE Environmental Assessment Tools.

Voor ziekenhuizen: klik hier.

Voor de residentiële zorg: klik hier.

Een dienst van het Diakonessenziekenhuis in Dresden onderging enkele jaren geleden een metamorfose. Doctoraatsstudent Kathrin Büter observeerde het wandelpatroon van mensen met dementie op de afdeling en stelde vast dat de grootste passage in de gang, net voor de verpleegpost, plaatsvond. Mensen met dementie bleven er vaak ook staan. De gemeenschappelijke ruimte enkele meters verderop werd nauwelijks benut, behalve om even door te wandelen. Naar aanleiding van deze bevindingen werd de afdeling

architecturaal helemaal onder de loep genomen. Net voor de verpleegpost heeft men twee ruimtes omgevormd tot een open zitgedeelte, voorzien van verschillende visuele en auditieve prikkels. Zo is er een televisiescherm waarop een aquarium te zien is, hangen er koptelefoons met verschillende muziekgenres en liggen er boeken om in te snuisteren. Vanuit de verpleegpost hebben zorgverleners zicht op de zithoek. Onderzoek toonde aan dat de nieuwe zithoek leidt tot meer activiteiten en meer interactie bij de mensen met dementie. Bovendien kon men een hogere arbeidstevredenheid bij de medewerkers opmeten.

Meer informatie? Klik hier.

Een ergotherapeut aan huis geeft advies over de aanpassing van de woonomgeving van de persoon met dementie. Hij heeft aandacht voor een uitnodigende omgeving waarin de persoon met dementie zelfstandig dagelijkse activiteiten kan uitvoeren of rust kan vinden. Dit door middel van hulpmiddelen, technieken en/of de aanpassing van de omgeving. Een ergotherapeut aan huis kan op vraag van de persoon met dementie zelf, op vraag van de mantelzorger of na doorverwijzing van hulpverleners advies en ondersteuning bieden. Uitgaande van de hulpvraag en steeds vertrekkend vanuit de context en de beleving van de persoon met dementie maakt hij een handelingsplan op. Dit gebeurt steeds in samenspraak met de persoon met dementie, diens mantelzorgers en huisarts. Een voorbeeld? De woonkamer aanpassen en voorzien van nieuwe meubels om eventueel valgevaar te vermijden kan voor onrust zorgen bij de persoon met dementie of het gevoel geven er niet meer thuis te zijn.

Een ergotherapeut aan huis raadplegen kan via het ziekenfonds maar ook via sommige lokale dienstencentra en lokale projecten (bv. Protocol 3). Een lijst van zelfstandige ergotherapeuten kan je terugvinden op www.ergotherapie.be of via www.ergopraktijk.be.

Voor meer informatie over ergotherapie aan huis kan je terecht bij edith@ergotherapie.be– Ergotherapie Dienstverlening Thuiszorg

Met dank aan Katrien Moors, Deelkring Ergotherapie Limburg en geïnspireerd door Ergotherapie in de geriatrie, basisboek voor kwaliteitsvolle hulpverlening ( Koen Geenen, 2015)

In De Bijster wordt gewoond. In twee huizen, waar telkens acht bewoners leven, wordt uitdrukkelijk vorm gegeven aan het principe van kleinschalig genormaliseerd wonen. Deze woonvormen evolueerden van twee huurhuizen in de rij naar ruime appartementen. Binnenkort vatten de bouwwerkzaamheden aan voor twee gloednieuwe huizen, volledig afgestemd op de juiste balans tussen zo gewoon mogelijk en aangepast waar nodig. Er werd alles aan gedaan om weg te blijven van het instellingsgevoel.

‘Zo gewoon mogelijk vertrekt vanuit de herkenbaarheid van een woning zoals u en ik die voor ogen hebben’, vertelt Bert Magnus. ‘Aanbellen aan de voordeur, de post in de postbus, binnenkomen in een hal. Een indeling zoals in de meeste huizen: een salon, eetkamer en keuken. De slaapkamers in een nachtgang, een terras en tuin. Dit alles met oog voor sfeer en omgeving: gewoon meubilair, herkenbaar behang en kaders met foto’s van toen en nu. De keuken is een leefkeuken. Dat is cruciaal, want bewoners helpen elke dag bij de voorbereiding van de maaltijden. Ook de was en strijk nemen ze voor hun rekening. Een tuin om te genieten, maar ook om groenten of bloemen te kweken. De vuilniszak voor de deur. Op gezette momenten is er rust. Wegzakken in een zetel bij het haardvuur, een rustig muziekje of wat televisie kijken. De woning moet ook privacy garanderen. Je nog even fatsoeneren als de bel gaat. Er moeten voldoende hoekjes zijn waar je je kan terugtrekken als je er behoefte aan hebt. Onopvallend is het huis ook ondersteunend waar nodig. Zo zijn er voldoende brede doorgangen en deuren. De opbouw is oriënterend zonder artificiële markeringen. Er is een modern zorgbad en er zijn verstelbare bedden, alsook een oproepsysteem met instelbare bedalarmen. Uiteraard moeten er compromissen gesloten worden wegens budgettaire beperkingen. Zo hebben we moeten kiezen voor één badkamer voor de twee woningen.’

Contactgegevens: Jules Van der Flaas, +32 477 44 57 37; Bert Magnus, +32 476 86 95 43

Het Dementia Services Development Centre (DSDC) van de Universiteit van Stirling (Verenigd Koninkrijk) verdiept zich al 25 jaar in de inrichting van gebouwen voor personen met dementie. DSDC accrediteert jaarlijks enkele toonaangevende organisaties in het Verenigd Koninkrijk en recent ook in Japan. De verschillende voorzieningen kan je hier bekijken.

In woning ‘de Rozelaar’ van Regina Coeli in Brugge wonen 15 mensen met dementie. Het gebouw dateert van 2005, maar werd toen al met oog voor eenvoud, herkenbaarheid en huiselijkheid gebouwd. Paul Braem, directeur, licht toe waarom bepaalde keuzes gemaakt werden.

‘We hebben ervoor gekozen om het gebouw in te planten in de dorpskern. Dit geeft de integratie met het buurtleven maximale kansen. Ook het feit dat alle woonfuncties zich op het gelijkvloers bevinden met een visuele connectie met de straat is een meerwaarde. Elke woning kan je grofweg in twee zones opdelen: een slaapzone en een verblijfszone. De slaapzone wordt bewust donkerder gehouden. In de verblijfszone is er heel de dag rechtstreekse inval van zonlicht. Dit werkt oriënterend naar het dagritme. We hebben indertijd gekozen voor een open keuken die uitnodigend en veilig is. We staan nog steeds helemaal achter die keuze, maar de beveiliging van de kookplaat bleek achteraf overbodig. Er is immers continu begeleiding in de leefruimte aanwezig. De woning heeft een aparte inkomhal, zodat de voordeur niet rechtstreeks in het woongedeelte uitkomt. Door dit ruimtelijk en visueel te scheiden minimaliseren we “vluchtgedrag”. Van binnen uit is de deur naar de inkomhal niet visueel herkenbaar als uitgang. We merken dat dit een rustige sfeer ondersteunt. De toegang naar de tuin verloopt via een sas. Hier hadden we beter een rechtstreekse toegang vanuit de leefruimte naar de tuin gemaakt. De keuze voor verschillende zithoeken bleek dan weer een echte meerwaarde. Bezoekers hebben zo de mogelijkheid om zich even terug te trekken uit de groep. We hebben de zithoeken ook afgescheiden van de leefruimte door muurtjes op halve hoogte. Dit geeft een geborgen gevoel met de mogelijkheid tot passief toezicht door de begeleiders.’

Contactgegevens: paul.braem@reginacoeli.be.