Eén van de grote maatschappelijke uitdagingen waar België, Nederland en heel Europa de komende decennia mee te maken krijgen, is de toename van het aantal mensen met dementie. Om kwaliteit van leven van zowel de mensen met dementie, als van hun familie/mantelzorgers te waarborgen, zullen we moeten inzetten op het bevorderen van inclusie, participatie en op het bijsturen van de maatschappelijke beeldvorming over dementie. Het is in dit kader dat het Interregionale Koplopersproject ‘Dementievriendelijke Gemeente’ in 2012 geboren werd. Het werkbezoek van de Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie uit Nederland aan een Vlaamse gemeente die werkte aan een dementievriendelijke omgeving leidde tot een intense en boeiende samenwerking over de grenzen heen. De uitgangspunten van het rapport van de Koning Boudewijnstichting ‘Naar een dementievriendelijke samenleving’ dienden ter inspiratie.
Bladel, Geel, Herentals, Mol, Oisterwijk, Steenbergen, Turnhout en Waalwijk werkten vier jaar lang samen aan het Koplopersproject ‘Dementievriendelijke Gemeente’. Elk lokaal netwerk deed dit volgens hun eigen mogelijkheden en dynamiek. De koplopergemeenten werden tijdens dit proces ondersteund door adviseurs en interregionale werkconferenties. Samen gingen ze op zoek naar succes- en faalfactoren in het werken aan een dementievriendelijke omgeving. Nieuwe initiatieven en producten werden ontwikkeld en uitgewisseld. Elke actie was een opstap in een proces dat niet in een jaar, zelfs niet in vier jaar geklaard is.
Een samenleving bewegen is een werk van lange adem. Kwetsbare mensen laten participeren en een volwaardige plaats geven in onze samenleving vraagt een langdurige inzet en engagement van lokale besturen, organisaties, ondernemers, inwoners, … Binnen een ‘leeftijdsvriendelijke gemeente’ is een categoriale aanpak voor mensen met dementie en hun mantelzorgers noodzakelijk willen we ook hun levenskwaliteit in de nabije toekomst verhogen. Een leeftijdsvriendelijke omgeving bevordert de gezondheid, het welzijn en de participatie van mensen. Ze is toegankelijk, inclusief, veilig en ondersteunend zodat mensen binnen die omgeving kunnen blijven om de dingen te doen die voor hen belangrijk zijn. Dit is niet anders voor mensen met een hersenaandoening. Zij willen net als andere inwoners zich thuis kunnen blijven voelen.
Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen bouwde samen met regionaal expertisecentrum dementie Tandem (Turnhout) binnen de Interregionale Werkgroep Dementievriendelijke Gemeenten vol overtuiging aan dit Vlaams-Nederlands pilootproject. Op 24 september kreeg het een (voorlopig) eindpunt met de slotconferentie ‘Dementievriendelijk, de toekomst’ in Herentals. Het evenement bundelde vier jaar grensoverschrijdend werk rond dementievriendelijke projecten. Het werd een interessante dag waar de pilootgemeenten uit de Kempen (VL) en Noord-Brabant (NL) hun goede praktijken deelden, vooruitblikten op de toekomst en vooral ook andere geïnteresseerden wilden enthousiasmeren om in hun regio te bouwen aan een dementievriendelijk klimaat. Alle deelnemers ontvingen die dag een mooie publicatie met daarin goede voorbeelden vanuit de dementievriendelijke gemeenten, interviews met sleutelfiguren, achtergrondinformatie en nuttige contacten, communicatietips en nog veel meer.
Vanaf 2017 kreeg het interregionaal samenwerkingsverband een nieuwe doorstart met een jaarlijkse conferentie. In 2017 stond die in het teken van ‘dementie en beweging’. In 2018 zetten we in op toekomstige uitdagingen voor dementievriendelijke steden en gemeenten. In 2019 stond het thema ‘geef mensen met dementie een stem’ op de agenda tijdens de interregionale werkconferentie in Kasterlee.