Expertisecentrum Dementie Vlaanderen

Vroegtijdige zorgplanning

Op deze pagina vindt u meer informatie bij de toepassing ‘Vroegtijdige zorgplanning’.

  • Aanbevolen en aanvullende literatuur
  • Inspirerende praktijken

 

 

 

 

Aanbevolen literatuur

  • Albers, G., Piers, R., De Lepeleire, J., Steyaert, J., Van Mechelen, W., Steeman, E., Dillen, L., Vanden Berghe, P., & Van den Block, L. (2014). Vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie – een richtlijn. Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen, Pallialine.
    Fulltext: klik hier.

Aanvullende literatuur

  • Declercq, A., & Sevenants, A. (2015). Vroegtijdige zorgplanning bij dementie. Taboeloos praten over later. Sociaal.net, 21.04.2015.
    Fulltext: klik hier.
  • Demaerschalk, M., Kindekens, D., Verraest, E., Hoste, V., Van Ooteghem, L., Nys, H., Pype, P., De Vleminck, A., & Gilissen, J. (2016). Vroegtijdige en voorafgaande zorgplanning in woonzorgcentra. Brussel: uitgeverij Politeia.
  • Gilissen, J., L. Pivodic, C. Gastmans, R. Vander Stichele, L. Deliens, E. Breuer, &L. Van den Block (2018). How to Achieve the Desired Outcomes of Advance Care Planning in Nursing Homes: A Theory of Change. BMC Geriatrics, 18(1).
  • Gilissen, J., Pivodic, L., Smets, T., Gastmans, C., Vander Stichele, R., Deliens, L., & Van den Block, L. (2017). Preconditions for Successful Advance Care Planning in Nursing Homes: A Systematic Review. International Journal of Nursing Studies 66, January, 47–59.
  • Intermutualistisch overleg Diensten maatschappelijk werk. (2012). Samen kiezen voor een waardig levenseinde. Brussel.
    Fulltext: klik hier.
  • Koning Boudewijn Stichting (2014). Vroegtijdige zorgplanning voor personen met dementie. Zorg op maat: hoe pakt u het aan? Brussel: Koning Boudewijn Stichting.
    Fulltext: klik hier.
  • Koning Boudewijnstichting. (2014a). Vroegtijdige zorgplanning voor personen met dementie – Resultaten en aanbevelingen vanuit actieonderzoek Naar een dementievriendelijke samenleving. Brussel: Koning Boudewijnstichting.
    Fulltext: klik hier.
  • Okerman, G. (2015). Vroegtijdige zorgplanning. Een gids voor zorgverlener en ambtenaar. Brugge: Vanden Broele.
  • Palliatief netwerk De Mantel. (2011). Resultaat proefproject vroegtijdige zorgplanning in Midden-West-Vlaanderen – draaiboek voor implementatie in WZC. Roeselare: Palliatief netwerk De Mantel.
    Fulltext: klik hier.
  • Senden, C., Versluys, K., Piers, R., Grypdonck, M., & Van den Noortgate, N. (2014). Zorgen voor zieke ouderen tot het einde. Levensverhalen tonen de weg. Leuven: LannooCampus.
  • Sevenants, A., & Declercq, A. (2015). Vroeger nadenken over later. Denkbeeld, 27(5), 30-32.
  • Van Wesemael, Y. (2016). Wegwijs in voorafgaande zorgplanning: Wim Distelmans, W.E.M.M.E.L., Expertisecentrum Waardig Levenseinde.
    Fulltext: klik hier.
  • Vandecandelaere, I. (2017). Voor ik het vergeet. Denkbeeld, 29(2), 8-11.
  • www.leif.be.

 

Voor ik het vergeet (De Ruyschaert, Marke)

Het voeren van vroegtijdige zorgplanningsgesprekken bij mensen met dementie ligt niet voor de hand. Soms kunnen tools helpen om het gesprek te structureren.

Woonzorgcentrum De Ruyschaert uit Marke ontwikkelde Voor ik het vergeet, een app om de gesprekken over vroegtijdige zorgplanning bij mensen met dementie vlotter te laten verlopen [264]. De applicatie maakt het immers gemakkelijker om de wensen van de bewoners te achterhalen en te bespreken. In De Ruyschaert is de app meer dan gewoon een tool. Ze zit ingebed in een visie en een methodiek. Op een tablet worden elf thema’s rond vroegtijdige zorgplanning visueel gemaakt aan de hand van foto’s. De onderwerpen zijn gerangschikt van laagdrempelig (bv. eten, zorg, kledij …) naar complexer (bv. ziekenhuisopname, reanimatie, begrafenis …). Op die manier bespreekt men de voorkeuren van de bewoner over aspecten van wonen en leven in de woonvoorziening, over kwaliteit van zorg en het levenseinde. Familieleden zijn niet aanwezig bij de gesprekken omdat men merkt dat bewoners vaak opener zijn als het gesprek enkel met hen plaatsvindt. Wel wordt elk gesprek gefilmd, zodat het team de reactie van de persoon met dementie achteraf kan analyseren. Ook wordt de film, na toestemming van de bewoner, bekeken met de dichte familie zodat die zich ook maximaal betrokken voelt. Zo krijgt de persoon met dementie een stem en wordt er geluisterd naar zijn mening. Familieleden zijn vaak verbaasd over het feit dat hun naaste met dementie zich toch nog zo duidelijk kan uitdrukken over bepaalde aspecten van het leven en de dood. Soms zijn het echter de non-verbale reacties die boekdelen spreken.

Het eerste gesprek vroegtijdige zorgplanning plant men ongeveer drie maanden nadat de bewoner naar het woonzorgcentrum verhuisde. Omdat vroegtijdige zorgplanning een communicatieproces is, vinden er doorheen het verblijf verschillende momenten plaats. De medewerkers die de gesprekken voeren, moeten over verschillende competenties beschikken. Ook is affiniteit met het onderwerp nodig.

Meer informatie: www.voorikhetvergeet.be.

 

VZP in het ziekenhuis (AZ Maria Middelares Gent)

AZ Maria Middelares zet vroegtijdige zorgplanning hoog op de agenda. Mensen met dementie en hun familieleden worden op verschillende momenten geïnformeerd over het belang van nu al over later na te denken. Zo zijn er de Dementie en nu-sessies waar mantelzorgers over VZP geïnformeerd worden door een consulent van het ziekenhuis. Personen met beginnende dementie die het rehabilitatieprogramma Cognufit! volgen krijgen hierover in een één-op-ééngesprek informatie aangeboden. Tot slot speelt ook de behandelende arts een belangrijke rol. Bij de diagnosestelling raakt hij het thema kort even aan en geeft een brochure mee. In het opvolgconsult (zes maanden later) staat VZP opnieuw op de agenda. ‘Uiteraard is het geen verplichting om hierop in te gaan. We herhalen wel regelmatig dat de mogelijkheid bestaat zodat mensen de gelegenheid kunnen grijpen wanneer ze er klaar voor zijn’, zegt Marc Vankerkhoven, hoofdverpleegkundige. ‘Dan volgen een of meerdere gesprekken met de consulent VZP. Legt de patiënt dit traject liever af met zijn eigen huisarts, dan kan dat ook. Sowieso staat de consulent VZP in contact met de huisarts zodra vroegtijdige zorgplanningsgesprekken opgestart zijn.’

Contactgegevens: Marc Vankerkhoven via Marc.Vankerkhoven@AZMMSJ.BE.