Maaltijdzorg

Binnen de ziekenhuizen van GasthuisZusters Antwerpen (GZA) streeft men naar een zo veilig en aangenaam mogelijke voedingssituatie. Zo krijgen patiënten met orale verwerkingsproblemen van vast voedsel een gemixte warme maaltijd voorgeschoteld. Die omvat puree, gemixte groenten en gemalen vlees/vis. Om de voeding van de persoon met dementie toch ook aantrekkelijk te maken, worden de groenten en het vlees met behulp van verschillende types timbalen gepresenteerd. Zo zien de gemalen worteltjes er opnieuw als wortel uit. Op die manier wordt de herkenbaarheid van de verschillende producten op het bord zoveel mogelijk bewaard en nodigt de maaltijd uit tot proeven. Bovendien geeft het een natuurlijk uitzicht waardoor de maaltijd van de persoon met dementie niet erg afwijkt van die van tafelgenoten. De persoon met dementie zal een krachtig smakenpatroon ervaren zonder grondig te moeten kauwen, wat het nemen van een volgende hap stimuleert.

Contactgegevens: Anouck De Bruijn via Anouck.deBruijn@gza.be.

Reeds enkele jaren organiseert woonzorgcentrum Zilverlinde in Olen tijdens de Ouderenweek de ‘smikkelroute’, een culinaire ontdekkingsreis doorheen het gebouw. Op verschillende locaties kunnen bewoners, familie en buren proeven van diverse lekkernijen zoals quiche, een mocktail, soep, yoghurt met granola en een verwenkoffie. Alles wordt de ochtend zelf door de bewoners gemaakt. Zij staan niet alleen achter de kookpotten, maar nemen zelf ook deel aan de route. Zo kunnen ze genieten van de verschillende gerechtjes en ontmoeten ze de andere bewoners en familieleden. De eerste editie was enkel voor de bewoners en hun familie; nu komen ook de buurtbewoners en de bezoekers van het lokaal dienstencentrum langs. “Voor bewoners is deelname gratis, maar aan externen vragen we een kleine bijdrage”, licht Nikki, leefcoördinator, toe. Of ze nog een tip heeft voor zorgvoorzieningen die iets gelijkaardigs willen organiseren? “Ja hoor. Zorg voor voldoende begeleiding voor elke bewoner. Wij zorgen die dag bijvoorbeeld voor extra vrijwilligers en stagiairs. Selecteer ook gerechtjes die je al op voorhand kan klaarmaken. Het kan namelijk best druk worden aan jouw eetstandje.”

Contactgegevens: nikki.hannes@wzczilverlinde.be

Hestia en Iduna zijn twee huizen van woonzorgcentrum De Bijster waar telkens acht ouderen met dementie samenleven volgens de principes van kleinschalig genormaliseerd wonen. Het maaltijdgebeuren en alle activiteiten die hiermee samenhangen, zijn een belangrijk onderdeel van de dag.

Hoe de dag eruitziet? Bewoners ontwaken wanneer ze dat wensen en ontbijten wanneer dat voor hen het best past. De vroege vogels zorgen voor koffie en dekken de tafel. De keuzemogelijkheden worden bepaald en aangereikt door de bewoners zelf. Het middagmaal begint al met het bepalen van het menu. Elke bewoner heeft zijn wensen, dus tot een keuze komen is niet altijd evident. De begeleiders bewaken dat er voldoende afwisseling en kwaliteit is.

Als voorbereiding op het koken gaan de bewoners naar de plaatselijke bakker, slager en supermarkt. De handelaars kennen de bewoners en helpen hen bij de inkopen. Begeleiding is daardoor niet altijd nodig.

Terwijl sommigen de tafel dekken, koken anderen samen met de begeleider. Net als thuis komen de potten en pannen op tafel. Men helpt elkaar bij het uitscheppen en kan bijnemen als men dat wenst. Ook de begeleider eet mee. Op weekdagen eet iedereen in de leefkeuken, op zon- en feestdagen in de woonkamer. De tafel wordt dan feestelijk gedekt met het zondagse servies, een feestelijke servet, gepaste muziek en een glaasje wijn. Na de maaltijd wordt samen afgeruimd en afgewassen.

Contactgegevens: Jules Van der Flaas (+32 477 44 57 37) of Bert Magnus (+32 476 86 95 43)

Woonzorgcentrum Maria Rustoord in Ingelmunster werkt sinds enkele jaren met ‘soft fingerfood’ (letterlijk vertaald: zachte vingerhapjes) voor bewoners die moeilijk kunnen kauwen of het bestek niet meer kunnen hanteren.

Nadat ze zich verdiept hadden in de theoretische achtergrond omtrent fingerfood, ging een multidisciplinaire werkgroep van start met de praktische uitwerking. Er werd geëxperimenteerd met verschillende recepten, ingrediënten, bereidingswijzen, … Steeds opnieuw werd alles geëvalueerd en getest door een bewonersjury. Op vandaag blijft het woonzorgcentrum zoeken naar vernieuwende recepten voor het middagmaal. In de toekomst willen ze zich ook focussen op de andere maaltijden (ontbijt, tussendoortjes, fruit, …) zodat er de ganse dag aangepaste voeding is.

Het woonzorgcentrum besteedt extra aandacht aan smaak en visuele aantrekkelijkheid. Ze gebruiken verse producten en een minimum aan toegevoegde bindmiddelen. Eén portie met daarin drie componenten (aardappelen, groenten en vlees/vis) is het streefdoel. De fingerfood is nu een volledig volwaardig en gezond alternatief voor het traditionele middagmaal. “Onze tip voor wie ook met fingerfood wil starten? Het is een proces met vallen en opstaan, maar zeker de moeite waard. Werk multidisciplinair om tot goede resultaten te komen.”

Op vraag van andere woonzorgcentra, thuiszorgwerkers, scholen en mantelzorgers – uit België en Nederland – werden de ervaringen uit Ingelmunster gebundeld in een boekje: ‘Hapklaar, beetgaar’. Het boekje biedt 22 recepten met handige tips om verder te variëren in smaak, bereidingswijze en presentatie.

WZC Maria Rustoord biedt tweemaandelijks een infomoment aan. Alle data zijn te vinden via de website van de voorziening en via hun Facebookpagina.

Contactgegevens: fien@wzcingelmunster.be of www.fingerfoodwzcingelmunster.be