Fundament 5: mantelzorgers

Klik hier voor achtergrondinformatie en een aantal richtvragen per rol van het SOFA-model

Vilans_toolkit-mantelzorgondersteuning

Sinds 2012 organiseert de Hogeschool West-Vlaanderen samen met Samana, de mantelzorgvereniging van CM, een ontspannende vakantie voor zorgbehoevende personen en hun mantelzorgers. De laatstejaarsstudenten verpleegkunde voorzien in een waaier aan activiteiten: een museum- of brouwerijbezoek, wandelen op het strand, knutselen, koken, volksspelen, een quiz- of muziekavond … Ook nemen ze, in samenspraak met de mantelzorger, de zorg voor de zorgbehoevende persoon over. Op die manier is het echt vakantie voor het begeleidende familielid. Overdag zijn er aparte activiteiten voor de mantelzorgers en de personen met een zorgnood, ’s avonds vindt altijd een gezamenlijk event plaats. Zo hebben de mantelzorgers de tijd om hun verhalen te delen of hun gedachten te verzetten én zijn ze toch samen met hun geliefde op vakantie. Iedereen kan er de batterijen opladen. Voor de studenten verpleegkunde is het hard werken. Toch is deze zorgvakantie voor hen een unieke ervaring. Niet alleen is het een oefening in organiseren en coördineren, het brengt hen in de eerste plaats een diep respect voor de mantelzorgers bij. Door vijf dagen (en nachten) samen te leven met een persoon met een zorgnood en zijn familielid groeit het ontzag voor en besef over wat mantelzorger zijn betekent. Het laat een onuitwisbare indruk op hen na, die ze na hun opleiding ook meenemen in het werkveld.

Een videofragment over de zorgvakantie kan je bekijken op https://www.youtube.com/watch?v=4kSVwLDLE-g

Contactgegevens: vpl@howest.be

In WZC Den Anker in Serskamp, een kleinschalige woonvorm voor ouderen, vindt men het belangrijk dat de bewoners hun manier van leven en hun gewoontes zoveel mogelijk kunnen verder zetten. Als de zoon een sleutel had van het ouderlijk huis, waarom zou je hem dan nu laten aanbellen en wachten? Vanuit deze visie stelt het woonzorgcentrum elke bewoner en zijn naasten een badge ter beschikking. Zo kunnen betekenisvolle personen op elk moment van de dag over de vloer komen en voelen ze zich welkom in de nieuwe thuis van hun familielid. De badges zijn perfect programmeerbaar en aangepast aan de noden en mogelijkheden van elke betrokkene. In functie van de bewoner worden er afspraken gemaakt over het gebruik ervan. Den Anker telt vier wooneenheden voor vijftien personen en heeft dus ook vier voordeuren. Serskamp is een landelijke omgeving waar mensen nog langs de achterdeur aankloppen en binnenkomen. Het was dan ook een logische stap dat naasten dag en nacht directe toegang zouden hebben tot de woningen.

Contactgegevens: den.anker@torkenshof.be

Het Praatcafé Dementie is een tweemaandelijkse bijeenkomst voor familieleden en vrienden van mensen met dementie, met als doel te informeren, te ondersteunen en het taboe rond dementie te doorbreken. Het succes van een Praatcafé Dementie ligt er onder meer in dat het de vrucht is van een regionale samenwerking tussen organisaties uit zowel de thuiszorg als uit de trans- en intramurale zorg. Woonzorgcentra, thuiszorgvoorzieningen, dagverzorgingscentra, ziekenhuizen en vaak ook gemeente/stadsbestuur zijn betrokken partijen. ‘In de provincie Oost-Vlaanderen wordt dit concept als één geheel gedragen’, vertelt Christian, coördinator van het regionaal expertisecentrum dementie Paradox. ‘Dit betekent dat er op elf verschillende plaatsen onder dezelfde vlag wordt gewerkt, zowel naar inhoud als naar vorm. Dit resulteert in een duidelijk herkenbaar én gedragen initiatief, wat ten goede komt aan de mantelzorgers en andere geïnteresseerden.’

De expertisecentra dementie in Oost-Vlaanderen, Paradox en Meander, zorgen ervoor dat het concept bewaakt en verder uitgedragen wordt. Ze bieden daarvoor zowel inhoudelijke als logistieke ondersteuning aan de organiserende stuurgroepen. Ze adviseren op het gebied van thema’s en sprekers, organiseren een jaarlijks forum voor stuurgroepleden, zorgen voor logistieke en promotionele ondersteuning. Alle Praatcafés Dementie in Oost-Vlaanderen hebben hetzelfde logo en werken met dezelfde huisstijl. Dit samenwerkingsmodel, dat in Oost-Vlaanderen ontstond, kreeg ondertussen ook navolging in andere provincies.

Contactgegevens: www.praatcafedementie.be

Het Moment is een maandelijks ontmoetingsmoment voor mantelzorgers. Dit is geen praatgroep, maar wel een mogelijkheid voor familieleden ‘om er eens uit te zijn’. ‘We willen er zijn voor mantelzorgers die wat geïsoleerd raken door de zorg voor een persoon met dementie. In Het Moment gaan we samen wandelen, ontbijten, pannenkoeken bakken … We informeren en bieden de ruimte om op verhaal te komen. Mantelzorgers hoeven hier niet te praten, maar het kan’, vertelt Ann Vandaele, referentiepersoon dementie in Curando Oost. Veel partnerorganisaties uit Beernem en omstreken zetten hun schouders onder dit initiatief en stellen elk om beurten hun locatie ter beschikking. ‘In het begin kozen we ook voor een beurtrol om de activiteiten te organiseren. We merkten echter snel dat dat niet werkt. Het bood onvoldoende veiligheid voor de mantelzorgers. Nu zijn we met twee vaste begeleiders. Is de ene eens ziek, dan is de andere er nog als vertrouwd gezicht.’ De organisatoren hebben doorheen de jaren ook geleerd dat het belangrijk is om elk Moment te laten doorgaan, ongeacht het aantal deelnemers.

‘Eigenlijk is wat we doen heel simpel: we benaderen iedereen als mens en hebben respect voor ieders verhaal’, zegt Ann. ‘Ook wanneer de persoon met dementie gestorven is, kunnen mensen blijven komen als ze dat willen. De meesten doen dit omdat de persoon op die manier in gesprekken en gedachten herinnerd wordt. Ook kunnen deze mensen andere mantelzorgers verder helpen.’

Contactgegevens: ann.vandaele@curando.be.

In de Familiegroepen (Jong)Dementie van de Alzheimer Liga Vlaanderen vinden familieleden elkaar maandelijks of tweemaandelijks om ervaringen te delen. Deze familiebijeenkomsten starten meestal als een nuttig informatief moment. Professionelen en ervaringsdeskundigen spreken er als gastspreker over een dementiegerelateerd onderwerp dat de familieleden van die groep aanbelangt. Naast dit informatief aspect is het’ lotgenoot-zijn’ net zo belangrijk. Er is tijd voor vraagstelling, voor een kop koffie en gezellig samenzijn. Familieleden voelen dat ze er niet alleen voor staan en krijgen tips en informatie van elkaar over die zaken waar ze behoefte aan hebben. In elke provincie in Vlaanderen en in Brussel zijn er familiegroepen en dit zowel voor familieleden van ouderen met dementie als voor mensen die in hun omgeving met jongdementie geconfronteerd worden.

Meer informatie op www.alzheimerliga.be.