1. Momenteel ontwikkelen Domus Medica en het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen in samenwerking met KU Leuven een praktijkrichtlijn voor de huisartsen inzake de attitude rond de detectie en diagnosestelling van dementie. Deze actie kadert in het Dementieplan Samen verder bouwen aan een dementievriendelijk Vlaanderen. Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen is als partnerorganisatie van de Vlaamse overheid heel nabij betrokken bij de opstelling van het dementieplan en de uitvoering ervan.
De praktijkrichtlijn heeft vooral tot doel om de eerste tekenen van dementie zo adequaat mogelijk te detecteren en het zorgtraject zo efficiënt mogelijk op te volgen, ook richting specialistische diagnostiek. De tijd tussen de eerste tekenen van dementie en een effectieve diagnosestelling ligt volgens onderzoek rond 2.7 jaar voor 65plussers en voor personen onder de 65 jaar zelfs tot boven de 4 jaar. Het streefdoel is om werk te maken van een betere dementie-detectie en de rol van de huisarts hierin te ondersteunen.
2. Onder richtlijnen verstaan we ‘een bundeling aan aanbevelingen voor de zorg voor patiënten met een welbepaalde aandoening’. Richtlijnen zijn aanbevelingen voor de zorgprofessionals gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Bij het opstellen van dergelijke richtlijn wordt rekening gehouden met de laatste wetenschappelijke evidentie, en integratie in de dagdagelijkse praktijk. Er wordt gewerkt volgens de methodiek van EBMPracticeNet, zodat deze richtlijn ook elektronisch binnen dit platform ter beschikking kan worden gesteld.
Omdat dit proces drie tot vier jaar in beslag kan nemen, (zie ook praktijklijn vroegtijdige planning bij dementie)werd voor het eerste jaar gekozen om reeds een literatuurstudie uit te voeren. De structuur en opbouw van dit werk werd gebaseerd op de eerste zes stappen van de procedure voor de ontwikkeling van richtlijnen in de eerste lijn, uitgegeven door de werkgroep van EBMPracticeNet. Deze methode werd herleid naar een vierstappenplan per onderzoeksvraag bestaande uit: inventarisering van bestaande richtlijnen, toetsen aan de literatuur, onderzoek naar bruikbaarheid en toepasbaarheid en een besluit.
3. Diagnostiek is geen doel op zich maar een middel om tot optimale zorg te komen en een zo groot mogelijke levenskwaliteit voor de persoon met dementie en zijn naasten te waarborgen. Het ‘niet-pluis gevoel’ zorgt voor stress en onrust. Het is belangrijk om met je klachten als vergeetachtigheid en verwardheid naar de huisarts te gaan.
Uit onderzoek kan blijken dat je je onterecht zorgen maakt of dat de oorzaak van de klachten te behandelen is. Indien er toch dementie wordt vastgesteld dan blijkt de diagnosestelling bij de betrokken persoon en zijn omgeving in de eerste plaats een opluchting te geven omdat er ineens een logische verklaring is voor veel vragen en problemen. Iemand die weet dat hij/zij dementie heeft, kan zelf nog de nodige beslissingen nemen over zorg, wonen en welzijn, testament, wilsverklaring en vertegenwoordiging. De persoon die de dementie treft en zijn omgeving kan zich beter voorbereiden op de toekomst. De diverse vormen van dementie verschillen in verschijnselen, verloop van de ziekte, behandeling en benadering. Een tijdige diagnose geeft duidelijkheid over de toekomstverwachtingen en toekomstplanning.
Daarom is ook een goede zorgdiagnostiek aan de orde. Een zorgtraject op maat kan worden opgesteld en thuishulp en psychologische ondersteuning kan worden opgestart zodat het wonen in de thuissituatie zo lang mogelijk vol te houden is. De bestaande richtlijnen zijn het in grote lijnen eens over de verschillende stappen van de diagnostische procedure van dementie. Er ontbreekt echter op diverse vlakken evidentie in de literatuur om deze aanbevelingen hard te maken. Toch worden de meeste aanbevelingen als ‘good points of practice’ beschouwd door experts. Bij het opstellen van een Vlaamse richtlijn rond dementie in de huisartsenpraktijk zal in een volgende fase een duidelijke gradatie van de aanbevelingen gerealiseerd worden en zullen de volgende stappen van de procedure voor de ontwikkeling van een richtlijn, beschreven door EBMPracticeNet doorlopen worden.