Ze zijn er. De tests waar de woonzorgcentra al zo lang om vragen, worden vandaag verdeeld. Van de ruim 800 centra in Vlaanderen krijgen er 85 vandaag in totaal 11.243 tests toegestuurd. In 55 van die centra is intussen al een uitbraak van corona vastgesteld en moeten dus niet alleen de bewoners maar ook de zorgverleners worden gescreend. Maar wat moet er nadien met die testresultaten gebeuren? Voor de bewoners, de zorgverleners en de directieteams blijven de vraagtekens groot.
Dilemma 1: alle besmette patiënten isoleren?
“Als het architecturaal mogelijk is, worden de zieke mensen het best bij elkaar in een aparte afdeling gelegd”, zegt infectiologe Erika Vlieghe (UZA), die de overheid ook adviseert over de aanpak van de crisis. “Daarbij zullen een aantal mensen tijdelijk verhuisd moeten worden.”
“Zonder ze af in lege hotels, dan kunnen het gezonde personeel en de andere bewoners verder”, zegt voorzitter Paul Cappelier van de Federatie van Zorgkundigen.
Dilemma 2: ook andere bewoners preventief isoleren?
De hele dag in hun kamer, zodat ze zeker niet besmet raken: het gebeurt al in verschillende rusthuizen. “Dat is opportuun, zeker als er een uitbraak is. Door preventief te werken, kunnen we besmettingen tegengaan”, zegt gedelegeerd bestuurder Veronique De Schaepmeester van Vlozo, de koepel van onafhankelijke woon-orgcentra.
Maar het Vlaamse Agentschap Zorg en Gezondheid vindt het geen goed idee. “We zijn daar erg bezorgd over, want het weren van bezoek heeft al een zware emotionele impact”, zegt woordvoerder Joris Moonens. Vlieghe raadt aan om het te laten afhangen van de verhouding tussen besmette en niet-besmette patiënten.
“Door ze te isoleren, riskeren we dat ouderen met dementie sneller achteruitgaan”, zegt directeur Jurn Verschraegen van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen. “Als ze eenzaam zijn en niets om handen hebben, is isolatie echt problematisch. Het zou bij mensen die de oorlog hebben meegemaakt ook bepaalde herinneringen kunnen triggeren. Er kunnen situaties ontstaan waarbij we veel sedatie moeten gebruiken. Maar dat moet echt de allerlaatste optie zijn.”
“Als we nu kijken naar beelden van families die aan de ramen van de rusthuizen komt zwaaien: de mensen die je ziet, dat zijn de beteren”, zegt geriater Lucien De Cock. “De overgrote meerderheid in het rusthuis is zwaar hulpbehoevend. Wanneer de familie weer toegang krijgt, gaat er zware kritiek komen. Die mensen zullen verzwakt zijn en hun familie misschien niet meer herkennen.”
Dilemma 3: een aparte corona-afdeling met apart personeel?
Dat is in theorie de beste oplossing, maar in veel woon-zorgcentra is dat niet mogelijk. “Zelfs als je de bewoners volledig gescheiden krijgt, dan nog is het vaak niet mogelijk om het zorgpersoneel volledig te scheiden”, zegt Cappelier.
“Je zou hen kunnen laten verzorgen door positief getest personeel”, zegt De Cock. “En geef de bewoners ook een masker, zodat ze niet in het gezicht van de verpleger blazen. Dan kunnen we over twee of drie weken weer de poort open zetten.”
“Maar als een woonzorgcentrum er niet op voorzien is en een cafetaria ombouwt tot een ruimte waar mensen verzorgd worden, dan geeft dat voor de bewoners onvoldoende herkenbaarheid”, waarschuwt Verschraegen.
Dilemma 4: alle besmette personeelsleden thuis zetten?
Tot nu toe is de richtlijn dat zorgverleners zich pas laten testen als ze luchtwegklachten en koorts hebben. Personeel met milde luchtwegklachten moest komen werken en een mondmasker dragen. Nu zij systematisch getest worden, bestaat de kans dat duidelijk wordt dat zij het virus wel dragen.
“Als al die mensen thuis moeten blijven, hebben we een groot probleem”, zegt Veronique De Schaepmeester. “Er zijn nu al geen dwingende regels voor wanneer ze door hun huisarts worden thuis gezet. Het is alle hens aan dek, dus moeten we alle medewerkers inzetten.”
Maar de Federatie van Zorgkundigen waarschuwt: “Als we besmette mensen aan het werk laten, lopen hun collega’s en de bewoners een enorm risico. Er zijn te weinig beschermingsmiddelen om veilig te zijn.”
Er wordt wel gekeken om thuisverpleegkundigen en studenten geneeskunde in te schakelen om een handje toe te steken in woonzorgcentra waar een reeks besmettingen is vastgesteld.
Dilemma 5: zwaarzieke bewoners per definitie naar het ziekenhuis sturen?
“Hier en daar gebeurt het, maar het hangt af van welke zorg in het woonzorgcentrum kan worden aangeboden”, zegt Vlieghe. “De meeste mensen zijn sowieso al zorgbehoevend. Vocht toedienen, aerosollen: dat moet kunnen. Als dat niet kan, is het ziekenhuis een betere optie.”
De Belgische Federatie van Zorgkundigen vindt het wel beter, omdat een mini-enquête onder haar leden uitwees dat twee op de drie zorgverleners nog niet eens een basisvorming kreeg over omgaan met Covid-19. “Er zijn ook onvoldoende beschermingsmiddelen”, zegt Cappelier.
Bij de christelijke vakbond ACV klinkt het dat de 1,6 miljoen extra mondmaskers een goede zaak zijn, maar dat er meer nodig is om het werkbaar te houden.
Dilemma 6: moeten we de testcapaciteit verder uitbreiden?
“Deze 11.000 tests dienen om na te gaan of we de logistieke uitdaging van grootschalig testen aankunnen”, zegt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Op basis van de testresultaten zal de Risk Management Group moeten beslissen wie ze prioritair test.”
“We zijn vragende partij om iedereen in alle woonzorgcentra te testen”, zegt Veronique De Schaepmeester. “Maar wat nog belangrijker is, is een test die duidelijk maakt wie er immuniteit heeft opgebouwd. Dat is voor de sector belangrijk, zodat we immune medewerkers prioritair kunnen inzetten om besmette patiënten te behandelen.”
“Maar we moeten toch oppassen, want zo’n test is maar een snapshot: de dag erna kan iemand met een negatieve test wel besmet zijn”, zegt Erika Vlieghe.
uit Het Nieuwsblad van 7 april 2020.