Delier bij patiënten met COVID-19 in woonzorgcentra, thuiszorg of ziekenhuis
Het UZ Leuven zette naar aanleiding van de coronapandemie een filmpje online waarin ze toelichting geven over het voorkomen van een delier, onder meer bij mensen met dementie met Covid-19 die in een woonzorgcentrum wonen. Het behandelen van mensen met een delier is bij isolatie niet evident. Het is ook zo dat isolatie het delier kan vergroten. Elke Detroyer, verpleegkundige bij het geriatrisch supportteam van UZ Leuven, geeft op een overzichtelijke manier toelichting over de wijze van benadering en geeft aangepaste tips die zowel van toepassing zijn in de thuiszorg, woonzorgcentra als het ziekenhuis.
Ze verwijst hierbij naar een belangrijk meetinstrument (de DOS-schaal – delirium observatieschaal) die best drie keer per dag wordt gescoord. Dit kan ook thuis, in het woonzorgcentrum of in het ziekenhuis, bijvoorbeeld telkens bij het wisselen van de shift. De schaal die uit 13 items bestaat geeft het gedrag van de patiënt weer. Bij het vermoeden van een delier moet dit aan de arts gemeld worden. Bij dementie kan de startscore hoger zijn dan 3 en dan is het belangrijk om zeer frequent de evolutie op te volgen (delirant beeld boven dementieel beeld). Er wordt verwezen naar pijn (opvolgen, behandelen, vermijden van opioiden), infectie (koortsreductie en zo nodig antibiotica), constipatie (stoelgang, mictie, urinaire retentie, doppler residu meting), hydratatie, hypoglycemie kunnen oorzaak zijn. Het is de bedoeling dat middelen met anticholinerge werking worden vermelden, ook benzodiazepines omdat zij prolirant werken. In de covid-19 populatie is het van belang om de oriëntatie te stimuleren (hoorapparaat, (propere) bril dragen!).
De hoofdinterventies: heroriënteren en herhalen zijn belangrijk, op een duidelijke, langzame en geruststellende wijze. Als er oorzaken behandeld worden, goed op te volgen met de DOS-schaal. Bij aanhouden graag oorzaken opsporen en aanpakken. Wat de farmacologie betreft zullen we minder terughoudend zijn bij Covid19 populatie: het ‘start low, go slow’-principe is weliswaar aan de orde. Voorkeurbehandeling met Olanzapine/Zyprexa omwille van minimale interactie bij behandeling voor Covid-19, bij Lewy Bodydementie of Parkinsondementie (Seroquel). Er wordt dus niet standaard met Haloperidol gestart. We verwijzen hierbij voor verdere details naar de managementtips.
Referenties: Coronavirus: managing delirium in confirmed and suspected cases. BGS, RC PSYCH, EDA 2020; experten opinies David Meagher University of Limerick, Ireland; Thomas Jackson, University of Birmingham Research, UK; Joris Vandenberghe, François-Laurent De Winter, Jos Tournoy, Karolien Walgraeve, Koen Milisen, Elke Detroyer, UZ Leuven